طی سال‌های گذشته حال حمل و نقل عمومی شیراز مساعد نبوده و نه تنها فعالیت تعداد زیادی از اتوبوس‌های فرسوده چهره ناخوشایندی را به این کلانشهر داده که تخلفات برخی رانندگانِ این اتوبوس‌ها هم بسیاری از مسافران را به ستوه آورده است؛ معضلاتی که به گفته متولیان حمل و نقل شهری با نوسازی و تعویض ناوگان در آینده‌ای نزدیک برطرف خواهد شد.
داخل اتوبوس جای سوزن انداختن نبود، همه صندلی‌ها پُر شده و چند برابر آن جمعیت، سرپا ایستاده بودند.
هوا به شدت گرم بود و حرارت داغ داخل اتوبوس مسافران را با اینکه تازه سوار شده بودند کلافه کرده بود.
راننده با پیراهن آبی و عینکی که بر چشم داشت روی صندلی‌اش لم داده بود و در حالی که سیگاری بر لب داشت مشغول چک کردن گوشی موبایلش بود، پس از مدتی سیگار را که لای انگشتان دست چپش در لبه پنجره، دود می‌شد به بیرون انداخت؛ از آینه وسط اتوبوس نگاهی به مسافران کرد، با دست چپ فرمان را گرفت و دست راستش را روی دنده گذاشت، اتوبوس با یک تکان شروع به حرکت کرد و بی‌محابا به وسط خیابان جهید.
هنوز مدت زمان زیادی از حرکت اتوبوس نگذشته بود که زن سالمندی که در قسمت انتهایی اتوبوس نشسته بود از گرمای هوا با صدای بلند شکایت کرد، چند مسافر دیگر هم اعتراض کردند و از راننده خواستند تا کولر را روشن کند اما راننده بی‌اعتنا، به آینه وسط شیشه جلو نگاهی انداخت و گفت: کولر خراب است.
پس از آن با حرکتی زیگزاگی از چهارراه گذشت و قبل از آنکه چراغ زرد به قرمزی بگراید، اتوبوس چند متری را از مقابل خاوری که توزیع کننده مواد خوراکی بود عبور داد.
با هر گاز و ترمز تعادل مسافرانی که ایستاده بودند، به هم می‌ریخت و صدای همهمه، انتقاد و گلایه مسافران بیشتر می‌شد، گلایه‌هایی که سالهاست به دغدغه شهروندان شیرازی تبدیل شده اما با وجود پیگیری‌های زیاد هنوز هم این مشکلات در بسیاری از اتوبوس‌های شهری به چشم می‌خورد.
حمل و نقل عمومی شیراز با چه مشکلاتی روبه رو است؟
طی سال‌های گذشته حال حمل و نقل عمومی شیراز مساعد نبوده و نه تنها تعداد زیادی از اتوبوس‌های فرسوده با فعالیت در چرخه حمل و نقل چهره ناخوشایندی را به این کلانشهر داده‌اند که تخلفات برخی رانندگانِ این اتوبوس‌ها هم بسیاری از مسافران را به ستوه آورده است.
تأخیر در شروع سفر، مسافرگیری در محل غیرمجاز، پیاده کردن مسافر در مقاصد تعیین نشده، سوار کردن مسافر بیشتر از ظرفیت اتوبوس، استفاده از تلفن همراه حین رانندگی و پایبند نبودن به مقررات راهنمایی و رانندگی از مشکلاتی است که شهروندان را هنگام استفاده از این وسایل حمل و نقل با معضلات بسیاری روبه رو کرده است.
در حال حاضر رفع مشکلات حوزه حمل و نقل عمومی از مطالبات اصلی شهروندان در حوزه شهری است؛ لذا مدیران شهری رفع این مشکل را در اولویت‌های کاری خود قرار داده‌اند.
اهتمام دولت سیزدهم بر حل این مشکلات
در دولت سیزدهم تلاش بسیاری صورت گرفت تا عقب ماندگی‌ها و بی توجهی‌ها در حوزه حمل و نقل شهری طی سال های گذشته جبران شود و این مسیر با تأمین ناوگان در بخش اتوبوس، تاکسی و واگن مترو آغاز شد، به‌گونه‌ای که بسته شدن قراردادهای ساخت با اولویت تولید داخل از سوی شهرداری‌های کشور نتیجه این تلاش‌ها بوده است و به این ترتیب سعی شد وضعیت حمل و نقل عمومی فرسوده و رو به نابودی شهرها، بهبود پیدا کند.
در شهریورماه سال ۱۴۰۱ احمد وحیدی، وزیر کشور در مرحله نخست واگذاری ناوگان حمل و نقل عمومی شهری از بسته شدن قرار داد برای تأمین حمل و نقل عمومی شهری با شرکت‌های داخلی با هدف تقویت حمل و نقل عمومی خبر داد و در کنار نوسازی ناوگان حمل‌ونقل، تهیه و تکمیل سامانه های هوشمند حمل و نقل شهری با هدف افزایش بهره وری در کشور نیز پیگیری شد.
ناوگان اتوبوس شیراز با میانگین عمر هشت ساله جوان‌ترین ناوگان کشور
رئیس سازمان مدیریت حمل و نقل مسافر شهرداری شیراز نیز که معتقد است ناوگان اتوبوس شهر شیراز با میانگین عمر هشت سال جوان‌ترین ناوگان در کل کشور محسوب می‌شود، در رابطه با وضعیت نوسازی ناوگان در این کلانشهر گفت: البته تعدادی اتوبوس از جمله اتوبوس گازسوز هم هنوز در سطح شهر در حال تردد هستند که این اتوبوس‌ها به سن فرسودگی رسیده‌اند و باید عوض شوند، این اتوبوس‌های گازسوز در سنوات گذشته خریداری شده‌اند و به دلیل ضعفی که در موتور آنها وجود دارد از داشتن سیستم تهویه خنک‌کننده محروم هستند.
پیمان باباخانی ادامه داد: این اتوبوس‌ها در سال ۱۳۹۲ به چرخه حمل و نقل شیراز اضافه شده‌اند، لذا برای حل این مشکل شهرداری اقدام به خرید ناوگان کرد،اگرچه کشور به دلیل تحریم‌ها چندین سال با عدم تولید اتوبوس رو به رو بود و حتی در طول این مدت واردات اتوبوس هم صورت نگرفت.
تولید نخستین ناوگان اتوبوس در سال ۱۴۰۰
باباخانی افزود: سال ۱۴۰۰ تولید نخستین ناوگان اتوبوس پس از چهار سال تعطیلی کل خطوط تولید اتوبوس، در ایران خودرو دیزل تولید آغاز و از همان سال خرید ناوگان برای شیراز نیز شروع شد.
وی با بیان اینکه در آن مقطع زمانی ۵۰دستگاه اتوبوس برای شهر شیراز خریداری شد، گفت: اواخر سال ۱۴۰۰ و ابتدای سال ۱۴۰۱، ۱۲۳ دستگاه اتوبوس خریداری شد که ۳۰ دستگاه از این مجموع وارد چرخه حمل و نقل شیراز شد و این اتوبوس‌ها در خط ۱۹۹ که ترکیبی از خط ۹۹ و ۹۳ بود مشغول به کار شدند.
خریداری ۷۵ دستگاه میدل باس
رئیس سازمان مدیریت حمل و نقل مسافر شهرداری شیراز اضافه کرد: در ابتدای سال ۱۴۰۲ قراردادی برای خریداری ۷۵ دستگاه میدل باس منعقد و مبلغ آن هم پرداخت شد و قرار است اولین پارت آبان‌ماه و آذرماه تحویل داده شود، بدین ترتیب تا پایان اسفندماه ۷۵ دستگاه وارد چرخه حمل و نقل شیراز خواهد شد.
باباخانی یادآور شد: ۴۵دستگاه ون نیز خریداری شده که ۱۳ دستگاه از این مجموع به چرخه حمل و نقل وارد شده و تا یک ماه آینده این ون‌ها جایگزین مینی‌بوس‌ها می‌شوند، این در حالیست که مینی‌بوس‌های شیراز عمر ۱۰ ساله دارند و از وضعیت ظاهری مطلوبی برخوردار نیستند، بنابراین با این اقدام این مینی‌بوس‌های از کار افتاده از خطوط حمل و نقل عمومی خارج می‌شوند.
مناقصه برای خریداری ۳۰۰دستگاه اتوبوس از منابع شهرداری
وی ادامه داد: شرایط مناقصه برای خریداری ۳۰۰دستگاه اتوبوس از منابع شهرداری شیراز هم در حال انجام است؛ اگر این تعداد اتوبوسی که خریداری شده و یا در حال خریداری هستند تا یک سال آینده به حمل و نقل شیراز اضافه شوند تحول قابل توجهی در حمل و نقل شیراز ایجاد و کل چهره شهر از لحاظ سیستم حمل و نقل عمومی اتوبوس عوض می‌شود.
باباخانی با تأکید بر اینکه با این اقدامات تمام حمل و نقل این کلانشهر دارای سیستم‌های به روز دنیا می‌شوند، گفت: این اتفاق را می‌توان یک انقلاب در حمل و نقل عمومی شیراز قلمداد کرد، این شعار نیست چراکه ما در حال حاضر اقدام کردیم و بخشی از این ناوگان وارد خط حمل و نقل عمومی شده‌اند.
ضرورت اجرای طرح هوشمندسازی ناوگان
وی با بیان اینکه تاکنون ۲۲دستگاه وارد خط حمل و نقل شیراز شده‌اند، افزود: حمل و نقل عمومی یک کار حاکمیتی است و نباید ۱۰۰درصد به بخش خصوصی واگذار شود چراکه بخش خصوصی اگر این کار را به درستی مدیریت نکند باعث اختلال در نظم شهر می‌شود، لذا تصمیم بر این شده که ناوگان شهر شیراز به بخش خصوصی واگذار نشود و برای مدیریت این بخش از روش خرید خدمت از بخش خصوصی استفاده شود، بدون شک این کار موجب نگهداری بهتر اتوبوس‌ها و کاهش تخلفات رانندگان می‌شود.
رئیس سازمان مدیریت حمل و نقل مسافر شهرداری شیراز با اعتقاد به اینکه تا چند سال آینده ۱۰۰ درصد ناوگان شیراز به سمت خرید خدمت و مالکیت شهرداری سوق داده می‌شود، گفت: برای برخی اتوبوس ها و ناوگانی که خرید خدمت نشدند هم طرح هوشمندسازی ناوگان حمل و نقل عمومی جهت نظارت و مدیریت این ناوگان آغاز و فعال می‌شود.
بدون شک نتیجه توجه به حمل و نقل عمومی کاهش تراکم ترافیک، کاهش مصرف سوخت و آلودگی هوا همچنین افزایش رضایت شهروندان از خدمات‌رسانی مدیریت شهری در حوزه حمل و نقل عمومی است، لذا نیاز است اقدامات اساسی به منظور توسعه حمل و نقل عمومی هم در حوزه نوسازی و هم در حوزه بازسازی انجام شود تا با بهبود ناوگان حمل و نقل عمومی، کاهش سوخت و تحقق هوای پاک، آینده روشنی برای شهر شیراز رقم بخورد.