محمدرضا نسب عبداللهی
نقش پیروزی اردشیر بابکان بر رومیان که در دارابگرد فارس قرار دارد از سوی کارشناسان میراث فرهنگی ساماندهی میشود.
به گفته سیدمؤید محسننژاد، مدیرکل میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی استان فارس «اجرای فنسکشی بهمنظور حفاظت فیزیکی از نقوش برجسته و تکمیل دیوار سنگی محوطه ضلع شرقی» بخشی از ساماندهی این نقش برجسته ساسانی است.
در این نقش برجسته شاه ساسانی سوار بر اسب در مرکز صحنه حک گردیده و بنا به سنت شرقی از سایر افراد بلندتر و قوی هیکلتر حجاری
شده است. او کلاهی بر سر دارد که بر روی آن گوی قرار گرفته. شاه دارای ریش و موهای بلند و پر پشتی است که در طرفین سر به صورت مجعد و پیچ خورده بر روی شانه جای گرفته است. در سمت راست و پشت شاه ۱۸ تن از سرداران ایرانی در چهار ردیف حجاری شدهاند که از این تعداد سه نفر به صورت تمام قد حجاری شده و ۱۵ تن دیگر فقط سر و قسمتی از شانه هایشان به معرض نمایش درآمده است. در مقابل شاه ۲۳ نفر از اسرای رومی نقش شدهاند. این نقش برجسته آخرین تصویر سنگی اردشیر، نقش برجستۀ پیروزی او بر گوردیان سوم، امپراتور روم است.
در آغاز تصور میشد که این نقش متعلق به شاپور اول است. به همین دلیل این نقش برجسته از پر بحثترین و جنجالیترین نقش برجستههای ساسانی است. در میان محققینی که این نقش برجسته را به اردشیر نسبت میدهند می توان از جورجینا هرمان، دالیا لوبت، لوکونین و ماکدر موت یاد کرد. والتر هینس ، فالندن، استین، واندنبرگ و گیرشمن نیز این نقشبرجسته را به شاپور اول نسبت دادهاند. با این حال تحقیقات بعدی نشان داد که این نقش به هنگام پایان پادشاهی اردشیر و یا در آغاز شاهی شاپور یکم و پیش از تاجگذاری او(ماههای مارس- آوریل ۲۴۲ میلادی) پدید آمده است. در این نقش شاپور قصد داشته نخستین پیروزی خویش را بر گوردیان سوم امپراتور روم که در زمان حیات اردشیر و به هنگام کنارهگیری او از سلطنت رخ داده به نشانه سپاس از بنیانگذار دودمان ساسانی، به نام او ثبت کند.
دارابگرد ۲۷۵ کیلومتر با شیراز فاصله دارد و محل دارابگرد در ۵ کیلومتری شهر داراب فعلی است. دارابگرد یکی از شهرهای قدیمی ایران در دوره ساسانی است که حصاری دایرهای شکل داشته است.