جنگل های هیرکانی میلیون ساله که بخشی از آن در گیلان است، دهم جولای ۲۰۱۹ در چهل و سومین گردهمایی جهانی یونسکو ثبت جهانی شد و اینک در سومین سالگشت این خوشایند،استانی به جشن نشسته تا شاید در تداعی این اتفاق خوش ،جهانی شدن شهر تاریخی ماسوله نیز برایشان رقم بخورد.
به گزارش خبرنگار ایرنا ،جنگل های هیرکانی به عنوان دومین میراث طبیعی ایران، بر اساس معیار ۹ گانه به شماره ۱۵۸۴ در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شد تا این میراث باستانی یگانه به نام ایران و برای جهانیان تا ابد باقی بماند.
جنگل های هیرکانی یا جنگل های شمال ایران، با پیشینه تکامل ۲۵ تا ۵۰ میلیون ساله، مانند نواری سبز به در ازای ۸۵۰ کیلومتر کناره های جنوبی دریای کاسپین را پوشانده اند. تغییرات بارشی و ارتفاعی زیاد، تنوع در شرایط اکولوژیکی از خاور تا باختر، تنوع بی مانند در گونه های گیاهی و جانوری از ویژگی های برجسته جنگل های هیرکانی است.
از این جنگل ها به عنوان “فسیل زنده” یا “موزه طبیعی” و مادر جنگل های جوان اروپا و شمال آمریکا یاد می شود؛ زیرا خاستگاه و یکی از مهمترین پناهگاه های باختر اوراسیا برای گونه های گیاهی باقیمانده از دوران سوم زمین شناسی ، گونه های نادر و در معرض خطر گیاهی و جانوری و گونه های بومی محلی و منطقه ای و جهانی یگانه به شمار می روند.
اگر چه پیشینه هزاران سال همزیستی با انسان، از آسیب های فراوان به این جنگل های باستانی و یگانه حکایت می کند، اما در شیب های تند و غیرقابل دسترس و ارتفاعات بالا، بخش‌های وسیعی از جنگل های هیرکانی روند تکامل طبیعی خود را می پیمایند و ما را بر آن می دارند که در حفاظت از این گنجینه ارزشمند باستانی بکوشیم.
جنگل های هیرکانی در تاریخ ۱۴ تیرماه سال ۱۳۹۸ ، در چهل و سومین گردهمایی جهانی یونسکو در کشور آذربایجان، باکو، به عنوان دومین میراث طبیعی ایران، در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است. مناطق حفاظت شده سیاهرود رودبار، گشت رودخان و لیسار با مساحت ۵۸ هزار و ۵۳۴ هکتار در استان گیلان قرار دارند.
این روزها خبرهای برگزاری جشن سالگرد جهانی شدن هیرکانیان در مراکز متعدد تاریخی و گردشگری گیلان به گوش می رسد و مدیرکل میراث فرهنگی ،گردشگری و صنایع دستی گیلان در یکی از این جشن ها که در کاروانسرای تاریخی لات روستای گلسرک برگزار شد ، با اشاره به اهمیت این سایت‌ها در زیست‌بوم محلی استان گفت: جنگل‌ها ی هیرکانی پناهگاه
گونه‌های مختلفی از حیات وحش و گیاهان در معرض خطر به شمار می‌رود و سه سایت جنگل‌های هیرکانی واقع در شهرستان‌های رودبار، تالش و فومن میراثی ارزشمند از تمدن مردم گیلان است.
ولی جهانی افزود: عوامل متعددی چون دست‌اندازی‌های انسانی، ویلاسازی، سدسازی، قطع بی‌رویه، قاچاق چوب، زباله، چرای بیش از حد دام و شکار غیرقانونی از جمله مواردی است که این میراث ارزشمند استان را مورد تهدید قرار داده و این اداره‌کل در تلاش است تا با استفاده از ظرفیت‌های ایجاد شده از طریق ثبت این سایت‌ها در فهرست میراث جهانی یونسکو از آن به نحو شایسته‌ای حفاظت و حراست کند.
وی اظهار داشت: ساماندهی دام و دامدار، توانمندسازی روستائیان، عدم ساخت و ساز در محوطه‌های جنگلی، آموزش و افزایش آگاهی‌های همگانی در مورد جنگل و ارزش‌های وابسته به آن، ساماندهی زباله و بازیافت پسماندها، گردشگری پایدار و آموزش راهنمایان گردشگری بر پایه اصول طبیعت‌گردی از راهکارهای مقابله با تخریب بیشتر این جنگل‌های باستانی است.
موزه میراث روستایی و آموزش برای صیانت
گیلان سراسر مقصدی کیمیا در گردشگری است که در این میان شهر تاریخی ماسوله، قلعه رودخان و موزه میراث روستایی شناخته شده ترین و پر اقبال ترین مثلث گردشگری استان محسوب می شوند و بمناسبت سومین سالگرد ثبت جهانی هیرکانیان کارگاه آموزشی در موزه میراث روستایی گیلان نیز برنامه ریزی شده است.
اکو موزه میراث روستایی گیلان اولین موزه میراث روستایی کشور است که در زمینی به مساحت حدود ۲۶۳ هکتار در پارک جنگلی سراوان، واقع در کیلومتر ۱۸ جاده رشت – تهران، زندگی یکصد سال گذشته روستاییان گیلان را در ۹ فاز به نمایش گذاشته است میزبان جشنی برای هیرکانیان میلیون ساله شده است و بناست تا امروز پنجشنبه کارگاهی آموزشی با موضوعات مدیریت زباله و پسماند،آشنایی کودکان با میراث طبیعی و فرهنگی و مدیریت گردشگری و جانور باستانشناسی برگزار شود.
تجلیل از فعالان گردشگری برپایی نمایشگاه صنایع دستی، ارائه غذاهای محلی و اجرای موسیقی محلی از دیگر برنامه های در نظر گرفته شده در کنار کارگاه آموزشی یاد شده است.
جنگل های هیرکانی کمربندی عمدتا از نوع جنگل‌های معتدله پهن‌برگ خزان‌کننده با سابقه تکامل ۵۰ میلیون ساله هستند که در امتداد سواحل جنوبی دریای کاسپین از آستارا در استان گیلان تا گلیداغی در استان گلستان قرار دارند. این جنگل‌ها در زمره جنوبی‌ترین رویشگاههای جنگلی از نوع جنگل‌های معتدله خزان‌کننده هستند و وجود چنین رویشگاههای منحصربفردی در این عرض جغرافیایی بسیار نادر و استثنایی است.
اقلیم معتدل ناشی از وجود دریای کاسپین در شمال و رشته کوه‌های البرز در جنوب مهمترین دلیل وجود این جنگل‌ها در این عرض چغرافیایی است که از این جنگل‌ها با عناوینی چون «فسیل زنده» یا «موزه طبیعی» و مادر جنگل‌های جوان اروپا و شمال آمریکا یاد می‌شود زیرا خاستگاه و یکی از مهمترین پناهگاه‌های غرب اوراسیا برای گونه‌های گیاهی باقیمانده از دوران سوم زمین شناسی، گونه های نادر و در معرض خطر گیاهی و جانوری و گونه‌های بومی محلی و منطقه‌ای و جهانی یگانه به شمار می‌روند.
۳۰۶هزار هکتار از بهترین و دست‌نخورده‌ترین بخش‌های جنگل‌های هیرکانی در قالب ثبت سریالی با ۱۲ سایت و ۱۵ لکه در پنج استان، در تاریخ ۱۹ تیرماه سال ۱۳۹۸ برابر با ۱۰ جولای ۲۰۱۹، در چهل و سومین گردهمایی جهانی یونسکو در کشور آذربایجان، باکو، به عنوان دومین میراث طبیعی ایران، بر اساس معیار ۹، به شماره ۱۵۸۴، در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است تا این میراث باستانی یگانه به نام ایران و برای جهانیان تا ابد باقی بماند که ۳ سایت در شهرستان‌های تالش، فومن و رودبار استان گیلان قرار دارد.