رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری با بیان اینکه جامعه ما در حوزه میراث خام است، گفت: در حوزه فیلم باستان‌شناسی ضعیف هستیم و باستان‌شناسان باید از کاوش‌های خود فیلم مستند ارائه کنند تا آگاهی مردم را بالا ببریم.
به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا، کارگاه و پنل آموزشی فیلم و باستان‌شناسی با سخنرانی مصطفی ده‌پهلوان رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، مهدی صفائی‌نژاد و پژمان مظاهری‌پور فیلم‌ساز و مستندساز عصر پنجشنبه – ۹ آذر ١۴٠٢- در خانه خلاق سعدالسلطنه در قزوین برگزار شد.
مصطفی دِه‌پهلوان رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در این کارگاه آموزشی گفت: به‌طور کلی کار یک فیلم‌ساز در کشور ما نسبت به کشورهای دیگر سخت‌تر است. در کشورهای دیگر باستان‌شناسی موضوعی حل شده است ولی در کشور ما اینطور نیست. به‌عنوان مثال در برنامه خندوانه یک باستان‌شناس را آورده بودند که یک قابلمه قدیمی را به‌عنوان زیرخاکی آورده بود که من همان موقع هم انتقاد کردم؛ زیرا این کارها بیشتر ذهن مردم را نسبت به باستان‌شناسی به‌هم می‌ریزد. جامعه ما در حوزه میراث خام است و ما نتوانستیم در این حوزه آگاهی مردم را بالا ببریم.
وی تأکید کرد: متأسفانه خیلی از اتفاق‌ها بیشتر منجر به تخریب میراث فرهنگی می‌شود؛ یعنی زشتی‌ها را به اتفاق معمول تبدیل می‌کند. به‌عنوان مثال در فضای مجازی زنده گنج و دفینه ۶ هزار نفر بازدید دارد. چند درصد از باستان‌شناسان ما با فضای مجازی و رسانه آشنایی دارند؟ متأسفانه باستان‌شناسان ما فیلمی از کاوش‌های خود ارائه نمی‌دهند و من مجبور شدم برای این فرهنگ‌سازی تولید فیلم کوتاه کاوش را آغاز کنم.
رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری تأکید کرد: ما در حوزه فیلم و عکاسی در زمینه کاوش ضعیف هستیم. من خودم حین کاوش عکس‌های حرفه‌ای می‌گیرم ولی خیلی‌ها این کار را انجام نمی‌دهند. به‌طورکلی ما در حوزه فیلم و باستان‌شناسی خیلی ضعیف هستیم.
مهدی صفائی‌نژاد هم در ابتدای این کارگاه آموزشی گفت: من پایان‌نامه‌ای دارم که در این پایان‌نامه روی ۱۷۲ عنوان فیلم کار کردم. در این فیلم‌ها یا از باستان‌شناسی صحبت می‌شود یا هویت باستان‌شناسانه دارند. در این پایان‌نامه به رویکرد فیلم و باستان‌شناسی نیز توجه شده و بهتر است در فیلم‌ها هر آنچه هویتی از رویکرد باستان‌شناسی دارد، بیشتر استفاده شود. من فرآیندی را در این مسیر دیدم که با توجه به زمان کم و فشار آکادمیک فقط توانستم به توصیف فیلم‌ها بپردازم.
وی بیان داشت: به جای اینکه نیاز به اشخاص و آثار داشته باشیم بیشتر در این حوزه به جریان نیاز داریم زیرا زمانی که جریان راه بیفتد، مسیر مشخص می‌شود. در حوزه فیلم و باستان‌شناسی ما به جریان مثبت نیاز داریم؛ یعنی نباید فقط به باستان‌شناسان وابسته باشیم بلکه باید یک جریان رقم بخورد.
صفائی‌نژاد خاطرنشان کرد: در پایان‌نامه من اطلاعات آماری وجود ندارد و سعی کردم از هر گونه داوری و تحلیل دوری کنم و بیشتر مدنظر من توصیف قابل قبول بود و در نظر داشتم این ۱۷۲ فیلم را مورد بررسی قرار دهم.
پژمان مظاهری‌پور مستندساز هم در این نشست گفت: باستان‌شناسی یک علم میان‌رشته‌ای است و ارتباط کمی میان مردم و باستان‌شناسی وجود دارد؛ البته الآن نسبت به قبل خیلی بهتر شده است، زیرا بیشتر برای مخاطب توضیح می‌دهند. فیلم مستند باستان‌شناسی پل ارتباطی بین مردم و باستان‌شناسی ایجاد می‌کند.
منوچهر شاهسواری تهیه‌کننده سینما هم در بخشی از این کارگاه خاطرنشان کرد: یک واقعیت وجود دارد که اگر در جهان امروز کار خود را مستند نکنیم انگار کاری انجام نداده‌ایم. متأسفانه امکان اینکه سینما به باستان‌شناسی بپردازد وجود ندارد. کاربرد تصویر در باستان‌شناسی بسیار مهم است و با کاغذ، قلم و عکس مشکل حل نمی‌شود. به‌طور کلی فقط فرهنگی‌ها به میراث فرهنگی می‌پردازند و بقیه به آن توجهی نمی‌کنند.
دومین جشنواره ملی چندرسانه‌ای میراث فرهنگی توسط وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی از هشتم تا دهم آذر ماه ۱۴۰۲ در شهر تاریخی قزوین برگزار می‌شود.