سایت مهرگان گزارش داده که «غارتگران و سوداگران یادمانهای تاریخی با دستدرازی به تنها آتشدان سنگی موجود در ایران با دیرینگی دوهزار ساله، کَند و کاوهای غیرمجازی را انجام دادهاند.»
بر پایه این گزارش، تنها آتشدان سنگی ایران در خطر است و دستدرازیها به آن تهدیدی جدی به شمار میآید و بایسته است مسئولان و مدیران فرهنگی توجه بیشتری به این یادمان ملی داشته باشند و برای پاسداشت و حفظ بهتر آن از هیچ کوششی دریغ نکنند.
این آتشدان در سال ۱۳۴۳خورشیدی به وسیلۀ «لویی واندنبِرگ»، باستان شناس بلژیکی شناسایی و مطالعه شده است. از ویژگی های این آتشدان نوع و فرم تراش آن بوده است و تاکنون هیچ گونه حریمی برای آن در نظر گرفته نشده است.
این آتشدان به درازای ۲۲۰ سانتی متر و قطر ۱۴۰ سانتی متر است. بر بالای آتشدان چهار کُنگره وجود داشته که دوتا از آنها پیش از ثبت ملی از سوی تاراجگران شکسته و نابود شده و یک کُنگره نیز در اوایل دهۀ ۱۳۹۰ خورشیدی از سوی قاچاقچیان شکسته و برای همیشه از میان رفته است. هم اینک با کوشش های میراث فرهنگی، مرمت گران توانسته اَند یک کُنگرۀ باقی مانده را تثبیت کرده و نگهداری کنند.
دربارۀ کاربری و دیرینگی این آتشدان سنگی دیدگاه های گوناگونی وجود دارد. محمدتقی مصطفوی، باستان شناس در دفتر «اِقلیم پارس» آن را آتشدان سنگی به جا مانده از روزگار هخامنشی شناسایی کرده است. میراث فرهنگی نیز آن را آتشدان سنگی وابسته به دورۀ ساسانیان ثبت کرده است که کمی شگفت اَنگیز است. زیرا تا کنون هیچ نمونه ای از آتشدان سنگی به این شیوه و روش در زمان ساسانیان یافته نشده است و حتا دو آتشدان سنگی پشت نقش رستم را بیشتر باستان شناسان کهنتر از دورۀ ساسانی میدانند. همچنین نیایش در فضای باز و در رو به روی آتشدان وابسته به دورۀ ساسانیان نیست. زیرا در دورۀ ساسانیان، چهارتاقی یا همان آتشکده ها برپا و ساخته میشود.
بیشتر باستانشناسانی که این آتشدان سنگی را از نزدیک دیده و بررسی کردهاند، آن را مربوط به دورۀ پَساهخامنشی یا فراهخامنشی (پس از دورۀ هخامنشیان) و هم روزگار با دورۀ اَشکانی میدانند که از آنِ خاندان بومی «پَرَتَرکهها» یا «فراتهداران» است که آیینها و سنتهای هخامنشیان را دنبال کرده و خود را میراثدار و بازماندگان آنها میدانستهاند. همچنین با نگرش به سکههای برجای مانده از خاندان فراتهداران که بر پشت سکهها نگارۀ آتشدانی وجود دارد، بیشتر باستا شناسان این آتشدان را با آتشدان ضرب شده بر روی سکههای آنها یکی میدانند که قابل پذیرش بوده و به یقین نزدیکتر است.
این آتشدان سنگی در بهمن ماه ۱۳۸۴ با شمارۀ ۱۴۷۷۰ به ثبت ملی رسیده است و در شمال شرقی استان فارس جای گرفته است.