مدیر پایگاه میراث جهانی منظر ساسانی باستان‌شناسی فارس در حوزه فیروزآباد و سروستان از وجود نم و رطوبت در پی کاخ سروستان و لزوم رطوبت‌زدایی از این بنا خبر داد و گفت: در حال تهیه برنامه جامع حفاظت و مرمت از کاخ سروستان هستیم.
کاخ ساسانی سروستان در استان فارس در ۹ کیلومتری شهر سروستان در محله تزنگ قرار گرفته است. این کاخ که از جاهای دیدنی استان فارس محسوب می‌شود، در زمان بهرام پنجم یا بهرام گور و توسط مهرنرسی وزیر معروف وی ساخته شده است. کاخ سروستان شباهت بسیاری به کاخ اردشیر در فیروزآباد دارد اما کوچک‌تر از آن است و طاق‌های آن با آجر زده شده‌اند. در طاق‌ها و گنبدهای کاخ سروستان مهارت و ریزه‌کاری‌های بیشتری به کار رفته است.
علیرضا عسگری چاوردی (مدیر پایگاه میراث جهانی منظر ساسانی باستان‌شناسی فارس در حوزه فیروزآباد و سروستان) با اشاره به آنکه در حال تهیه برنامه جامع حفاظت و مرمت بنای کاخ سروستان هستند، گفت: علاوه بر آنکه برنامه حفاظت و مرمت در حال انجام است، آزمایش و آنالیز خاک و شناسایی بهتر فوندانسیون کاخ سروستان در دست اقدام است.
او ادامه داد: می‌دانیم که کاخ سروستان یک بنای مهم در تاریخ معماری ایران به حساب می‌آید و پیچیدگی‌های خاصی که در ساخت این بنا در شیوه‌های ساخت طاق و قوس و گنبد به کار رفته، این بنا را تبدیل به موزه طاق و گنبد کرده است. از این روست که بدون تهیه طرح جامع حفاظت و مرمت عملا امکان شناسایی مشکلات این بنا و به تبع آن حفاظتش ممکن نیست.
به گفته عسگری چاوردی طی مطالعات انجام شده، کارشناسان متوجه شدند که در سال‌های گذشته مسئله فرونشست زمین در منطقه اتفاق افتاده از این رو پایه‌های بنا دچار مشکل هستند. همچنین شاهد وجود نم و رطوبت در بخش پی بنا هستیم که در مرحله نخست رطوبت از بخش شمال غربی بنای سروستان دفع شد. درحال حاضر پروژه عملیات در بنا درحال انجام است و سیستم دفع نم و رطوبت از فندانسیون گنبد بزرگ سروستان درحال اجراست. امیدواریم بعد از اجرای این طرح، نم و رطوبت به طور کلی از بنای سروستان زدوده شود.
او پوشش دیوارها با کاهگل و اجرای مرمت بخش‌هایی از ستون‌هاس سروستان و طاق و قوس‌هایی که در سال‌های قبل پایش شده بودند و نیازمند مرمت‌های تکمیلی هستند را از دیگر برنامه‌های پایگاه میراث جهانی منظر ساسانی باستان‌شناسی فارس در حوزه فیروزآباد و سروستان در کاخ سروستان عنوان کرد.
به گفته عسگری چاوردی، اعتباراتی که برای شناسایی ژئوتکنیک خاک فوندانسیون بنای سروستان، ایجاد کانال‌های دفع نم و رطوبت، انجام مرمت‌های اضطراری و تهیه طرح جامع حفاظت و مرمت این بنا در نظر گرفته شده حدود یک میلیارد تومان است که از مصوبات سفر ریاست جمهوری تامین شده است.
او در پاسخ به این سوال که آیا فرونشست زمین و اینکه پایه‌های بنا با مشکل روبه رو شده‌اند می‌تواند نگران‌کننده باشد و آسیبی را متوجه بنای سروستان کند، گفت: به نظر می‌رسد که فرونشست زمین در سرتاسر دشت سروستان وجود دارد و بنای سروستان نیز از این امر بی‌بهره نبوده. فرونشستی که اکنون ما با آن مشکل داریم، به نظر می‌رسد که مربوط به قرن گذشته است. درواقع رانش‌ها اتفاق افتاده و امروزه نگرانی دراین خصوص وجود ندارد چراکه فرونشستی که امروزه شاهد هستیم یک فرونشست تاریخی و باستانی است. درواقع می‌توان گفت از چهارصد سال پیش به دلیل همین فرونشست‌ها بود که بنا خالی از سکنه شد. فرونشست‌ها مربوط به زمان اخیر نیست. مگر آنکه بعدها بنای سروستان دچار فرونشست شود. البته تمام تلاش ما بر آن است که با آنالیز خاک و آزمایشات ژئوتکنیک، لایه‌ها و بسترهای عمق ۲۰ تا ۴۰ متری زمین را بررسی کنیم و لایه‌های خاک که در این اعماق در زیر بنای سروستان قرار دارد را شناسایی کنیم تا بتوانیم برای تثبیت آن‌ها اقدامات لازم را انجام دهیم.
مدیر پایگاه میراث جهانی منظر ساسانی باستان‌شناسی فارس در حوزه فیروزآباد و سروستان با تاکید برآنکه بنای سروستان به بنای طاق، قوس و گنبد معروف است و معماران پایان دوره ساسانی و اوایل دوره اسلامی در این بنا به شکل شگفت آوری از انواع فنون اجرایی در ایجاد طاق و قوس و گنبد با استفاده از مصالح سنگ و گچ استفاده کرده‌اند، از این رو حفاظت از آن بسیار اهمیت دارد، ادامه داد: یکی از ارزش‌های برجسته بنای سروستان، همین شیوه‌ها و فنون تکنیکی معماری است که عصر باستان را به عصر اسلامی پیوند می‌زند. از این رو تلاش ما بر آن است تا با همکاری یونسکو، بتوانیم ارزش‌های میراث جهانی سروستان که عمدتا طاق، گنبد و قوس است را حفاظت، پایش و مرمت تکمیلی کنیم.
به گفته او، یونسکو تاکنون هیچ کمک مالی برای مرمت و حفاظت از بنای سروستان که در قالب منظر ساسانی باستان‌شناسی فارس در حوزه فیروزآباد و سروستان در فهرست میراث جهانی ثبت شده است، نکرده است.
وی افزود: اعتباراتی که تاکنون دریافت کرده‌ایم از طریق اداره کل میراث استان و از اعتبارات و مصوبات سفر ریاست جمهوری به استان تامین شده است. تاکنون ۳ میلیارد تومان به سروستان کمک شده که در پروژه‌های مختلف از جمله فنس‌کشی، بازنگری عرصه و حریم ملی سروستان و مانیتورینگ و ارتقای سیستم‌های حفاظتی میراث‌جهانی سروستان با دوربین‌های مدار بسته هزینه شده است.
البته به گفته عسگری چاوردی درحال حاضر با توجه به آنکه حفاظت و مرمت از بنا در اولویت قرار دارد، برنامه‌ای برای کاوش باستان‌شناسی در منطقه تعریف نشده است.