کتاب «باستان‌شناسی ایران ساسانی» اثر دکتر میثم لباف خانیکی، دانشیار گروه باستان‌شناسی دانشگاه تهران منتشر شد.
کتاب «باستان‌شناسی ایران ساسانی» در ۴۶۰ صفحه و در ۸ فصل منتشر شده و علاوه بر طرح‌ها و نقشه‌های داخل متن، از عکس‌ها و تصاویر متنوع در پایان هر فصل برخوردار است.
این کتاب حاصل ۱۲ سال پژوهش و مطالعه میدانی و کتابخانه‌ای نگارنده است که با مراجعه به بیش از ۷۰۰ مأخذ فارسی و غیرفارسی تألیف شده و نمایه‌ای از اسامی اشخاص و اماکن در پایان کتاب، مراجعه به مطالب مورد نظر مخاطبان در متن کتاب را تسهیل کرده است.
دکتر لباف خانیکی در معرفی این کتاب، گفت: دوره ساسانی به مثابه مرحله گذار فرهنگ ایران از دوران باستان به عصر اسلامی از جایگاه ویژه‌ای در مطالعات باستان‌شناسی و تاریخ فرهنگ ایران برخوردار است. در این دوره است که دستاوردهای هنری و فرهنگی ایرانیان به اوج خود می‌رسد و مقدمه‌ای برای شکوفایی تمدن ایران در دوره اسلامی فراهم می‌شود. از این رو شناخت فرهنگ و آثار فرهنگی ایرانِ دوره ساسانی از یک سو اوج جریان‌های فرهنگی دوران باستان را می‌شناساند و از سوی دیگر منجر به درک خاستگاه و فلسفه هنر، فرهنگ و اندیشه ایران در دوران اسلامی می‌شود.
وی افزود: گرچه در سال‌های اخیر کاوش‌های باستان‌شناسی متعددی به کشف آثار درخشانی از دوره ساسانی انجامیده است، ولی مجموعه این یافته‌ها در هیچ کتابی به صورت جامع منتشر نشده بود.
دانشیار گروه باستان‌شناسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران گفت: کتاب «باستان‌شناسی ایران ساسانی» کتاب جامعی از یافته‌های باستان‌شناسی است که به تشریح و توصیف آثار فرهنگی ساسانی می‌پردازد. شرح آثار فرهنگی ساسانیان در این کتاب با تکیه بر تقدم و تأخر تاریخی آثار و در بستر رویدادهای تاریخی دوره ساسانی صورت پذیرفته است.
مطالب این کتاب مشتمل بر ۸ فصل، با مرور آفرینش‌های هنری ساسانیان از زمان قدرت‌یابی خاندان ساسان در منطقه فارس شروع می‌شود و آثار فرهنگی ساسانیان را تا زمان حضور بازمانده‌های آن خاندان در مناطق غربی چین دنبال می‌کند. با مطالعه این کتاب، مخاطب درمی‌یابد که ماهیت هنر و فرهنگ ساسانی در طول ۴۰۰ سال سیطره ساسانیان بر پهنه ایران، ثابت و ایستا نبوده و به فراخور شرایط زمانی و مکانی دچار تغییر و تحول شده است.
به نقل از روابط عمومی دانشگاه تهران، از طرف دیگر، قدرت سیاسی و فرهنگی ساسانیان موجب بسط الگوهای فرهنگی ایشان به خارج از مرزهای قلمرو سیاسی ایشان شده بود و شواهدی از نفوذ اندیشه و فرهنگ ساسانیان را می‌توان در اقصی نقاط جهان باستان در آیینه آثار فرهنگی جستجو کرد.
این کتاب به صورت مشترک و با همکاری انتشارات دانشگاه تهران و سمت منتشر شده است.