باراک اوباما، رئیسجمهور سابق آمریکا که توافق هستهای با ایران در زمان او منعقد شد در بیانیهای مفصل به تصمیم دونالد ترامپ واکنش نشان داده و آن را پشت کردن به نزدیکترین متحدان آمریکا خوانده است. همزمان اتحادیه اروپا از ماندن در برجام خبر داده است.
دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا رسما کشورش را از توافق هستهای میان ایران و شش قدرت جهانی خارج کرد. او ظهر سهشنبه (هشتم مه) فرمانی را امضا کرد که بنا بر آن تحریمهای هستهای ایران که بر اساس برجام تعلیق شده بود، طی یک دوره زمانی برمیگردد.
پوشش زنده واکنشها به تصمیم خروج آمریکا از برجام: ترامپ آمریکا را از برجام خارج کرد
آقای اوباما که بسیاری امضای او در پای برجام را یکی از انگیزههای اصلی آقای ترامپ برای ضدیت با آن میدانند، ساعتی پس از اعلام رسمی خروج آمریکا از این توافق در بیانیهای نوشته: «در عرصه امنیت ملی، کمتر چیزی وجود دارد که از تهدید سلاح هستهای برای آمریکا مهمتر تلقی شود.»
او در شش پارگراف جداگانه دلایل خود برای موثر بودن برجام را برشمرده و گفته:
- برجام فقط یک توافق دو جانبه میان دولت آمریکا و ایران نیست بلکه بعد از سالها تلاش برای کسب حمایت متحدانمان آن میان آمریکا، بریتانیا، فرانسه، آلمان، چین و روسیه، اتحادیه اروپا در یک طرف و ایران در سوی دیگر امضا شده
- برجام توانسته برنامه هستهای ایران را به طور چشمگیری به عقب بازگرداند
- برجام بر اساس اطمینان تنظیم نشده و برای همین نظام جامعی برای نظارت بر ایران و تاسیسات آن در برجام لحاظ شده
- ایران به برجام متعهد بوده و این تنها مورد تایید دولت من نبود بلکه دیگر نهادهای اطلاعاتی دولت فعلی هم به آن اذعان کردهاند و آژانس انرژی اتمی هم آن را تایید کرده
- برجام تاریخ انقضا ندارد و لزومی نداشت که الان نگران سالهای دور باشیم
- برجام هیچگاه قصد حل تمام مشکلات آمریکا با ایران را نداشته
رئیس جمهور سابق آمریکا در ادامه بیانیه خود خطاب به مردم کشورش گفته است: «در کشورها مباحث عمومی باید بر پایه واقعیتها شکل بگیرد به ویژه اگر ثابت شود این مباحث به قصد تفرقهافکنی طرح شده است.»
باراک اوباما پس از طرح دلایل شش گانه خود برای اثربخشی برجام نوشته: «بر اساس این حقایق، تصمیم امروز برای ترک برجام آن هم بدون اینکه ایران آن را نقض کرده باشد، یک اشتباه است. بدون برجام، آمریکا در نهایت باید با دو گزینه روبرو شود؛ ایران هستهای و یا جنگ در خاورمیانه.»
«همه ما خطرات هستهای شده ایران را میدانیم. این رژیم ایران که هم اکنون هم تهدیدی محسوب میشود بیشتر تحریک و تهییج خواهد شد. و دوستان ما در منطقه با خطر نابودی تهدید خواهد کرد و علاوه بر به تهدید امنیت ملی آمریکا، منطقه را در خطر به راه افتادن یک رقابت تسلیحاتی خطرناک فرو خواهد برد.»
آغاز تلاشها برای دوران «پسابرجام»
روز سهشنبه و حتی پیش از سخنرانی آقای ترامپ در کاخسفید بسیاری از ناظران مسایل آمریکا بخش مهمی از تحلیلهای خود را متوجه پیامدهای احتمالی این تصمیم رئیسجمهوری آمریکا کردند و تلاش کردند درباره پیامدهای آن گمانهزنی کنند.
روزنامه واشنگتنپست پیشبینی کرد جزئیات اینکه وزارت دارایی آمریکا چگونه باید تحریمهای جدید را اعلام کند به زودی مشخص نخواهد شد و به زمان نیاز دارد.
اگر چه بسیاری تصمیم آقای ترامپ برای خروج از برجام را حتمی میدانستند اما جزئیات استراتژی رئیسجمهور آمریکا برای مواجهه با ایران پس از فروپاشی برجام روشن نیست.