شهرام ذاکری فرد
خیالمان آسوده نیست؛ با اینکه رییس پلیس راهنمایی و رانندگی شیراز از کاهش ۲۵ درصدی تصادفات منجر به فوت در این شهر خبر می دهد نگرانی ما چندان کم نشده. حتی کسب رتبه نخست کاهش مرگ و میرهای اینچنینی در میان کلانشهرهای ایران نیز ما را به وجد نمی آورد! … لابد می پرسید «چرا»؟ … پاسخ روشن است؛ وقتی با چشمانمان می بینیم که پراید در دل درختی تنومند جا خوش کرده، پژو ۲۰۶ در خط «کند رو» روی سقف فرود آمده و زانتیا به سوی دیگر خیابان پرواز کرده، باور اینکه وضع رانندگی در سطح شیراز رو به بهبودی گذاشته، سخت است.
پلیس و شهرداری و سایر دستگاه های مرتبط البته پرتلاش بوده اند اما اوضاع وخیم تر از این حرفهاست. نصب چندصد دستگاه دوربین نظارتی، هوشمندسازی تقاطع ها، بکارگیری سرعت سنج ها و ثبت تخلفات به صورت الکترونیکی، همه و همه اقدامات شایسته ای به شمار می روند که نیاز به استمرار، تجهیزات مدرن تر و سختگیری های بیشتری ست اما حکایت تصادفات شهری- «نه» در جاده های برون شهری- عجیب و طولانی ست. در سالهای اخیر شیراز در کنار تهران، اصفهان و مشهد، مربع بیشترین تصادفات درون شهری را شکل داده اند. خیابان های «شهر راز»، بی گمان از این منظر پر رمز و راز است.
خیابان های شیراز شده جولانگاه رانندگانی که انگار برای به آغوش گرفتن «فرشته مرگ» لحظه شماری می کنند. تشخیص سرعت ترس برانگیز بالای ۱۰۰ کیلومتر در بلوارهای چمران، مدرس، رحمت، جمهوری یا حتی خیابانهای قصرالدشت و فرهنگ شهر با چشم غیرمسلح هم آسان است. لایی کشیدن و کورس گذاشتن به ویژه در نیمه های شب، دیگر برای شهروندان پدیده ای آشنا و صحنه های دلخراش در پی آن، بیشتر شبیه جلوه های سینمایی ست. گویی خواب می بینیم اما بیداریم و چه تلخ. اگر عده ای از جان خود سیر شده اند، مردم عادی چه گناهی کرده که باید تاوان دهند. نظارت غیرمحسوس به جای خود، قابل احترام و اعتنا ولی به نظر حضور فیزیکی و محسوس پلیس امری لازم و ضروری ست. نمی شود دست روی دست گذاشت و دلخوش به ثبت تخلفات و حوادث توسط دوربین ها بود. مرگ «حتی یک نفر» هم زیاد است. خیابان های شهر، دیگر جاده های بین شهری نیست که بتوان بهانه هایی چون عدم استاندارد پیچ و خم ها، خواب آلودگی ناشی از ساعات طولانی رانندگی، انحراف به چپ، سبقت های غیرمجاز و سرعت بالای ۱۰۰ کیلومتر را برای آن ردیف کرد. اینجا شهر است، جایی برای زندگی، «نه» برای مردن های بی دلیل. خودمان را گول نزنیم. عامل اصلی تصادفات منجر به مرگ در کلانشهرهایی چون شیراز، در یک کلمه خلاصه می شود؛ سرعت. سرعت های غیرمتعارفی که اغلب ناشی از سرخوشی های گذرا، کری خوانی های متکبرانه و «دور – دورهای» شبانه است. بنابراین تا زمانی که باوری استوار و عزمی جدی برای مقابله با سرعت های جنون آمیز وجود نداشته باشد امید چندانی به جلوگیری از تصادفات فوتی در سطح شهر شیراز نیست و کاهش و کسب رتبه ها هم مقطعی خواهد بود. بی گمان.