دژ ۲۳۰۰ سالهٔ شیراز که به نام قصراَبونصر شناخته میشود در بدترین شرایط نگهداری و حفاظتی به سرمی برد و به ویرانهای تبدیل شده است. این یادمان هخامنشی که در زمان آبادانی از شکوه و بالندگی ویژهای برخوردار بوده، امروزه مورد دست اَندازی های فراوان و گوناگون جای گرفته و به تپهای از خاک و سنگ تبدیل شده است.
به گزارش سایت مهرگان، اثر باستانی «قصراَبونصر» که از آن با نام نخستین اثر ملی ثبت شدهٔ شیراز و استان فارس نام میبرند در بدترین شرایط نگهداری و حفاظتی روزگار را سپری میکند و حریم و عَرصهٔ آن در پیِ دستبرد و تعرض زیر و رو شده و به هم ریخته است.
زمینهای کشاورزی حریم اثر و گِرداگرد این اثر را فرا گرفته است. ساخت و سازهای اَفسارگسیخته و بی ضابطه در سه دههٔ گذشته به این سو، حریم و منظر آن را خدشه دار کرده و همانند دیواری پیرامونش کشیده شده است. این درحالی است که اگر به تصاویر هوایی و نقشههای این منطقه در دههٔ ۶۰ خورشیدی نگاهی کنیم، هیچ گونه ساخت و سازی در پیرامون آن دیده نمیشود و میتوان به ژرفای فاجعه و زیر پاگذاشتن قانونهای میراث فرهنگی پِی برد.
هم اینک خار و خاشاک در جای جای این یادمان کهن روییده و بیشتر سنگهای دفاعی این دژ – کاخ بر اثر بی مهری و نبود مرمت و بازسازی و رسیدگی نکردن ازسوی سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و گذشت زمان از سازه جدا شده و بر روی زمین ریخته است.
بر روی عرصهٔ این یادمان دوهزار و اَندی ساله، از گذشته موتورسواران مسیری را برای خود درست کرده و از آن گذر میکنند. چندی است که پَساب (فاضلاب) خانههای بالادست به جوی آبی در رو به رو و نزدیک این یادمان تایخی به زمینهای کشاورزی سرازیر شده که اَفزون بر بوی بد و صحنهٔ ناخوشایند آن، تهدیدی برای زمینهای کشاورزی در پایین دست بوده و سلامت آنها و مردم بومی را به خطر میاندازد. اما بی گمان بزرگترین و بدترین درد این یادمان بی همتا و یگانه، تاراج آن است که به بهانههای خیال اَنگیز یافتن گنج دست به کَند وکاوهای غیرمجاز زده و به لایههای باستان شناسانهٔ این اثر آسیب رسانیده و آن را به ویرانهای تبدیل کردهاند.
دکترجمشید صداقت کیش، باستان شناس فقید پیشتر دربارهٔ ارزش این یادمان ملی گفته: «این جایگاه از روزگار پیش از تاریخ وجود داشته و مانند دژی استوار و محکم نظامی در اواخر شهریاری هخامنشی و دورهٔ اشکانی و ساسانی مورد بهرهٔ پادشاهان بوده است و در سال ۴۲۰ مَهی (قمری) ابونَصر (پسر امیرعضدالدوله دیلمی) از فرمانروایان پارس، از این جایگاه به عنوان کاخ بهره برده و از همین روی در دورهٔ اسلامی به قصر اَبونصر نامدار شده است».
آقای صداقت کیش همچنین گفته بود: «در دههٔ ۵۰ میلادی پُروفسور تیلیا، دو ستون و یک درگاه هخامنشی را که از پارسه (تخت جمشید) در زمانی نادانسته به این جا آورده بودند، شناسایی کرده و به پارسه باز گرداند».
همچنین برخی از پژوهشگران همانند محمدتقی مصطفوی این جایگاه را نخستین منزلگاه میان راهی در گذر راه شاهی هخامنشیان از پارسه به شوش دانسته و حصار و دژی را از روزگار اشکانی به این سو، برایش انگاشتهاند.