قمر یخی کیوان می تواند زیستگاه مناسبی برای ارگانیسم ها باشد

  • 29 فروردین 1396 - 10:42
قمر یخی کیوان می تواند زیستگاه مناسبی برای ارگانیسم ها باشد

سیاره شناسان می گویند قمر یخ زده کیوان، انسلادوس، اکنون ممکن است بهترین نقطه در منظومه شمسی برای جستجوی آثار حیات باشد.

به گزارش بی بی سی، این ارزیابی در پی بررسی های تازه کاوشگر کاسینی به روی این قمر کوچک کیوان صورت می گیرد.

کاسینی از میان فواره های آب که از اقیانوس زیر سطح یخی این قمر به فضا پرتاب می شود گذشته و از آن نمونه برداری کرده است.

تحلیل شیمیایی این نمونه ها قویا حاکی از این است که بستر دریای انسلادوس حاوی فواره های آب داغ است. همین فواره ها در بستر اقیانوس های زمین محل رشد و نمو ارگانیسم هاست.

البته وجود این سیستم های هیدروترمال (گردش آب داغ) به خودی خود تضمین کننده وجود ارگانیسم ها در این قمر به قطر ۵۰۰ کیلومتر نیست و احتمال دارد محیط آن استریل باشد.

اما یافته های تازه دلیل قانع کننده ای برای بازگشت به این کره با ابزارهای پیشرفته فراهم می کند؛ ابزارهایی که بتوانند آب را برای یافتن شواهد زیستی بررسی کنند.

دکتر هانتر ویت از موسسه تحقیقات ساتوست در سن آنتونیوی تگزاس گفت: “ما کاملا مطمئنیم که اقیانوس درونی انسلادوس قابل سکونت است و لازم است برای تحقیقات بیشتر به آنجا برگردیم.”

او به بی بی سی گفت: “اگر آثار حیات آنجا وجود ندارد سوال این است که چرا؟ و اگر وجود دارد بهتر. اما حتما باید پاسخ این سوال را دانست چون حتی اگر آثار حیات در آن وجود هم نداشته باشد با توجه به این شرایط باز هم کاملا جالب است.”

تصور می شود که عمق اقیانوس این قمر کیلومترها باشد؛ اقیانوسی که به خاطر دمای ناشی از فشار گرانشی بسیار شدید کیوان به صورت مایع باقی می ماند.

کاسینی قبلا نشان داده بود که این آب با بستر سنگی اقیانوس از نوع نمک ها و سیلیسی که در فواره های برآمده از آن ردیابی شده در تماس است.

اما چیزی که دانشمندان می خواهند واقعا بدانند این است که آیا یک فرآیند خاص که در زمین جریان دارد در عمق آب های انسلادوس هم جریان دارد یا نه.

در تیغه های وسط اقیانوس های زمین آب شور با صخره های داغ غنی از آهن و منیزیم تماس پیدا می کند. از آنجا که مواد معدنی موجود در ساختمان بلوری این صخره ها حاوی ملکول های آب (H۲O) است هیدروژن آزاد می کند؛ و میکروب ها از این ماده به عنوان منبع انرژی استفاده می کنند.

چیزی که کاسینی به دنبال آن بود نشانه های قطعی ملکول هیدروژن در فواره های انسلادوس بود که حالا یافته است.

دکتر کریس مکی اخترزیست شناس در آژانس فضایی آمریکا، ناسا، می گوید: “هیدروژن برای ریزارگانیسم ها مثل شکلات است یعنی غذای محبوب آنهاست.”

دکتر مکی میکروب هایی را توصیف می کند که به متانوژن معروفند چون گاز متان تولید می کنند که ناشی از کنش و واکنش هیدروژن و دی اکسید کربن است.

ماموریت کاسینی تحت هدایت ناسا روزهای پایانی اش را طی می کند. سوخت این کاوشگر که برای ۱۲ سال مشغول گردش حول کیوان بوده اکنون رو به اتمام است. هدایت کنندگان قصد دارند آن را در ماه سپتامبر به اتمسفر کیوان بکوبند تا شانس برخورد احتمالی آن با انسلادوس و آلوده کردن محیط آن به صفر برسد.

هرچند این کاوشگر حاوی ابزارهای عالی است اما این ابزارها برای ردیابی آثار حیات در این قمر طراحی نشده بود. این کار نیازمند طبقه کاملا مدرنی از اسپکترومترهاست. هم اکنون پیشنهادی برای ارسال چنین کاوشگری در سال ۲۰۲۶ درحال تهیه است.

ناسا اخیر ماموریت دیگری به یوروپا قمر مشتری که دارای اقیانوس است را تایید کرده. فرآیندهای مشابه در بستر اقیانوس این قمر هم احتمالا در جریان است. اما پوسته یخی آن خیلی ضخیم تر است و آبی که از آن به فضا فرار می کند خیلی کمتر است.

یکی از جذابیت های انسلادوس راحت بودن مطالعه زیر سطح یخی آن است چون این مواد با فواره ها به فضا پرتاب می شوند و کافی است قمری مثل کاسینی از میان آن رد شود.

دکتر اندرو کوتس دانشمند بریتانیایی درگیر در ماموریت کاسینی می گوید: “ماموریت کاسینی انسلادوس را از نظر جستجو برای یافتن آثار حیات در سایر نقاط منظومه شمسی در صدر قرار داده.”

“به نظر من سه مقصد اصلی اکنون برابر هستند. مریخ که ممکن است ۳.۸ میلیارد سال قبل حاوی آثار حیات بوده باشد زمانی که شرایط سیاره خیلی متفاوت از امروز بود. یوروپا که اقیانوسی زیر پوسته اش دارد و حالا انسلادوس. این سه شاید دارای شرایط مناسب برای حیات بوده یا باشند.”

نتیجه این مطالعه در نشریه ساینس چاپ شده است.

 

دیدگاه