روز چهارشنبه ۱۷ خرداد در دو حمله جداگانه به ساختمان مجلس و حرم امام خمینی در تهران ۱۳ شهروند ایرانی شهید و بیش از ۴۰ تن مجروح شدند.
بعد از چند ساعت تیراندازی های پراکنده که حدود ساعت ۱۰:۳۰ صبح شروع شده بود مقام ها گفتند که هر دو حادثه پایان یافته و مهاجمان – که سپاه شمار آنها را پنج نفر گزارش کرد – کشته شده اند.
پیشتر گزارش هایی منتشر شده بود از این که شمار مهاجمان شش یا هفت نفر بود و یک نفر آنها دستگیر شده است.
ایران می گوید مهاجمان ایرانی هایی بودند که به گروه دولت اسلامی (داعش) پیوسته بودند.
رضا سیف اللهی معاون شورای عالی امنیت ملی ایران در مصاحبه ای با تلویزیون این کشور گفت مهاجمان “از شماری از مناطق داخل ایران به داعش پیوسته بودند.”
گروه موسوم به دولت اسلامی، داعش، مسئولیت این حمله را به عهده گرفته است. این اولین حمله مسلحانه داعش در ایران است.
به گزارش خبرگزاری رویترز داعش در بیانیه‌ای گفته است که “پنج نفر از نیروهایش” مسئول این حملات بودند که با استفاده از اسلحه، نارنجک و جلیقه‌های انتحاری دست به این کار زدند.
محمد علی ساکی، سردبیر تهران تایمز، به نیویورک تایمز گفت که چهار مهاجم به ساختمان مجلس “محافظان، نظافتچی ها، کارمندان اداری و بخش مالی را هدف گرفتند… اما هرگز به تالار اصلی مجلس نزدیک نشدند.”
به گزارش نیویورک تایمز یکی از مهاجمان بمب همراه خود را در طبقه چهارم مجلس منفجر کرد.
سپاه در بیانیه ای جزییاتی از این حملات ارائه داد: “…در ساعت ۱۰:۱۵ صبح امروز سه نفر تروریست در پوشش مراجعه به نمایندگان با ورود به درب مراجعات مردمی مجلس شورای اسلامی و درگیری با پاسدارمحافظ درب، وی را به شهادت رسانده و با ورود به سالن مراجعات، مردم در انتظار ملاقات با نمایندگان خود را به رگبار بستند که متاسفانه در این حمله وحشیانه تعدادی از هموطنان بی گناه ما به شهادت رسیدند.”
وزارت کشور ساعاتی بعد از حملات شمار مهاجمان را شش نفر اعلام کرده بود. بر اساس این اطلاعیه، دو نفر از مهاجمان وارد محوطه اطراف حرم امام و چهار نفر دیگر وارد ساختمان مجلس شده بودند.
سپاه پاسداران همچنین نوشت: “همزمان با این اقدام تروریستی دو نفر دیگر از تروریست ها با ورود به صحن حرم مطهر امام خمینی(ره) و به شهادت رساندن یک کفشدار مردمی، با اقدام به موقع نیروی انتظامی مواجه وهر دو به هلاکت رسیدند.”
سپاه عربستان سعودی و آمریکا را مسئول این حملات دانست.
سپاه در بیانیه ای نوشت: “افکار عمومی مردم جهان بویژه ملت ایران این اقدام تروریستی، یک هفته پس از جلسه مشترک رئیس جمهور آمریکا با سران یکی از دول مرتجع منطقه که پیوسته حامی تروریست‌های تکفیری است را بسیار معنادار و بر عهده گرفتن مسئولیت آن توسط داعش را بیانگر دست داشتن آنها در این اقدام سبعانه می‌داند.”
البته سپاه در بیانیه اش به این مساله اذعان کرد که داعش مسئولیت حمله را به عهده گرفته.
دولت آمریکا و دونالد ترامپ رئیس جمهور این کشور حمله را محکوم کرده اند.
رئیس جمهور آمریکا در بیانیه ای نوشت: “ما برای قربانیان بی گناه این حمله در ایران سوگواریم و دعا می کنیم، و برای مردم ایران دعا می کنیم چون زمان دشواری را سپری می کنند. ما تاکید می کنیم که کشورهایی که تروریسم را از نظر مالی حمایت می کنند خود ممکن است قربانی شرارتی شوند که تشویق کرده اند.”
وزارت خارجه آمریکا هم با محکومیت این حملات گفت: “تروریسم منحط و منحرف جایی در جهان متمدن صلح آمیز ندارد.”
حسن روحانی رئیس جمهور ایران گفت که پیام این کشور این است که “تروریسم یک مشکل جهانی است” و خواستار “همکاری و اتحاد منطقه ای و بین المللی” علیه آن شد.
آیت الله خامنه ای رهبر انقلاب نیز حملات مسلحانه امروز تهران را “ترقه بازی” توصیف کردند و گفتند که چنین اقداماتی “کوچک‌تر از آن هستند که بتوانند در اراده‌ی ملت ایران و مسئولین کشور اثری بگذارند.”
داعش در بیانیه ای اخطار داد که ایران باید منتظر حملات بیشتر باشد.
جزییات حمله
مردان مسلح به کلاشنیکف صبح چهارشنبه وارد ساختمان مجلس شورای اسلامی شدند. تصاویری از محل یک عملیات عمده امنیتی را هنگام محاصره ساختمان توسط ماموران نشان می داد.
همزمان صدای آتشبار سنگین در محل قابل شنیدن بود.
مقام های ایرانی گروگانگیری در داخل ساختمان مجلس را انکار کردند.
گزارش ها حاکی بود که مهاجمان از طریق یک ورودی عمومی درحالی که چادر به سر داشتند وارد ساختمان مجلس شدند.
معاون امنیتی وزیر کشور ایران گفته بود “چهار تروریست با پوشش زنانه از مسیر محل تردد ارباب رجوع وارد مجلس شدند. آنها از همان درب ورودی به نیروهای محافظ تیراندازی کردند و نیروها را هدف قرار دادند، اما نیروهای حفاظت سپاه بلافاصله وارد عملیات شدند و صحن مجلس و کمیسیون‌ها را کنترل کردند… تروریست ها ناچارا به مسیر دفاتر نمایندگان رفته و از آنجا افراد را مورد هدف قرار دادند”.
نیروهای امنیتی ساختمان را محاصره کردند و تصاویر تلویزیونی مردم از جمله کودکانی را نشان می داد که از پنجره ها می گریزند.
رسانه های ایران بعدا گزارش دادند که چهار مهاجم در داخل ساختمان مجلس به دست نیروهای امنیتی کشته شده اند.
البته در جریان حمله خبرگزاری ایسنا به نقل از حسین نقوی حسینی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس از دستگیری یکی از تیراندازان حادثه تیراندازی خبر داده بود.
همزمان در حرم امام در جنوب تهران مهاجمان شروع به تیراندازی کردند.
به گزارش صدا و سیما فرماندار تهران گفت که یک مهاجم در آنجا یک جلیقه انتحاری را منفجر کرد و یک مهاجم دیگر به دست نیروهای امنیتی کشته شد.
تلویزیون ایران تصاویری از نارنجک ها و خشاب های مسلسل که ظاهرا متعلق به یکی از مهاجمان کشته شده بود را نشان داد.
گزارش ها حاکیست که مهاجم انتحاری زن بود.
به گزارش خبرگزاری مهر علاء الدین بروجردی رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس گفته که: “شش تروریست حمله کننده به حرم امام و مجلس به هلاکت رسیدند و یک تروریست زن در حرم دستگیر شد.”
مقام های ایرانی می گویند که توانسته اند یک حمله سوم را خنثی کنند.
میزان حضور داعش در ایران
داعش مسئولیت این حمله را به عهده گرفت و بعدا ویدئویی را منتشر کرد که گفت از داخل مجلس گرفته شده.
در این ویدئو صدایی به عربی می گوید: “ما جایی نمی رویم. برای همیشه اینجا هستیم.”
یک نماینده مجلس ایران بعدا گفت که این ویدئو دفتر او را نشان می دهد.
علیرغم نقش فعال ایران در مقابله با داعش در عراق و سوریه، این گروه سنی قبلا هرگز حمله ای در داخل ایران انجام نداده بود.
اما این گروه در ماه های اخیر بر پروپاگاندای خود به زبان فارسی علیه ایران افزوده که در آنها اقلیت سنی ایران را خطاب قرار می دهد.
داعش در ماه مارس در یک فیلم مستندگونه پیکارجویانی را نشان داد که گفت ایرانی هستند و در عراق برای داعش می جنگند.
سازمان های اطلاعاتی و امنیتی ایران می گویند تاکنون چند توطئه که داعش الهام بخش آنها بوده را خنثی کرده اند.
واکنش ها در داخل و خارج
جنی نورتون تحلیلگر بی بی سی می گوید این جدی ترین حمله تروریستی در تهران از زمان سال های پرتلاطم اول انقلاب است و شوک بزرگی برای مردم عادی است که به زندگی در کشوری عادت دارند که خیلی باثبات تر و امن تر از بیشتر همسایگانش است.
با این حال مقام ها در سراسر کشور وضعیت اضطراری اعلام کردند.
بسیاری دیگر از کشورها از جمله کانادا، روسیه و فرانسه این حملات را محکوم کرده اند.
شورای امنیت و دبیر کل سازمان ملل هم این حمله را محکوم کردند.
تاثیر احتمالی حمله چیست؟
تحلیلگران امور خاورمیانه می گویند یک پیامد احتمالی حمله تشدید درخواست تندروها برای اقدام شدیدتر علیه داعش در عراق و سوریه است.
به گفته تحلیلگران احتمالا حمایت از اقدام علیه داعش در عراق بیشتر خواهد شد. اما دخالت ایران در سوریه در ایران طرفداران زیادی ندارد.