کارشناس پیشگیری و مبارزه با بیماریهای غیرواگیر دانشگاه علوم پزشکی شیراز تاکید کرد که مهمترین اصل در درمان موفق انواع سرطان، خصوصا سرطان روده بزرگ تشخیص به هنگام و سریع بیماری است، بنابراین باید همه نسبت به علائم حساس باشند.
دکتر زهرا خسروی‌زادگان با بیان اینکه بسیاری از سرطان‌ها با انجام معاینات و آزمایش‌های تکمیلی قابل تشخیص است، تاکید کرد که ایجاد آگاهی در افراد جامعه در خصوص علائم و نشانه‌های سرطان، میتواند به تشخیص به موقع این بیماری در مراحل اولیه و درمان سریعتر و تاثیرگذارتر آن، کمک کند.
او در گفت و گو با ایسنا با اشاره به اینکه سرطان روده بزرگ نیز اگر در مراحل اولیه بروز، تشخیص داده شود، قابل درمان خواهد بود، گفت: بروز سرطان روده بزرگ یک فرآیند چندمرحلهایست که به دنبال تکثیر سلول‌های غیرطبیعی و سپس ایجاد زواید قارچ مانندی به نام «پولیپ آدنوماتوز» ایجاد شده توسعه می‌یابد و سرانجام بدخیم می‌شود، چون این فرآیند شامل ایجاد تغییرات ژنتیک متعددی است که در طول یک دوره چندساله رخ می دهد، برای عوامل مختلف تأثیرگذار بر این فرآیند، فرصتهای زمانی زیادی وجود دارد.
عوامل خطر سرطان روده بزرگ و پیشگیری از آن
عوامل خطر سرطان روده بزرگ را می توان به دو دسته غیرقابل اصلاح و قابل اصلاح تقسیم و اضافه کرد: عوامل غیرقابل اصلاح شامل افزایش سن، سابقه خانوادگی پولیپ یا سرطان روده بزرگ، بیماری های ارثی مانند پولیپ های آدنوماتوز فامیلی (Familial Adenomatosis Polyposis, FAP) یا سرطان کولون ارثی بدون پولیپوز (Hereditary nonpolyposis colorectal cancer) است.
او گفت: این نکته مهم را افراد بدانند که اگر فرد مبتلا به سرطان، به ویژه در فامیل درجه یک (پدر، مادر، برادر، خواهر یا فرزندان) یا درجه دو (عمه، عمو، خاله، دایی، پدربزرگ یا مادربزرگ) دارند، باید به علائم بیماری، توجه بیشتری داشته و با حساسیت به ارزیابی و غربالگری بپردازند. البته نزدیک به دو سوم افرادی که به سرطان روده بزرگ مبتلا می شوند، هیچ سابقه خانوادگی ندارند و بسیاری از آنها عوامل خطری دارند که قابل اصلاح است.
این کارشناس بیماریهای غیرواگیر در خصوص عوامل خطر قابل اصلاح یا مرتبط با شیوه زندگی، گفت: این عوامل شامل فعالیت بدنی ناکافی، افزایش وزن، مصرف الکل، دخانیات، گوشت قرمز، مصرف کم میوه و سبزی و … است.
او با بیان اینکه هر میزان از فعالیت بدنی می تواند خطر سرطان روده بزرگ را کاهش دهد، گفت: در موضوع افزایش وزن، باید متوجه بود که چاقی خصوص چاقی دور شکم، از عوامل خطر برای سرطان روده محسوب می شود، از طرفی مصرف الکل، حتی اگر روزانه یک بار باشد، خطر ابتلا به این نوع سرطان را افزایش می دهد.
کارشناس مبارزه با بیماریهای غیرواگیر علوم پزشکی شیراز با بیان اینکه مصرف انواع دخانیات، خطر پولیچهای آدنوماتور و سرطان روده بزرگ را افزایش می دهد در خصوص مصرف گوشت قرمز هم گفت: دو موضوع در مورد گوشت قرمز می تواند بروز سرطان روده بزرگ را زیاد کند؛ یکی مقدار مصرف گوشت قرمز و دیگری شیوه پخت آن.
او گفت: افرادی که روزانه بیش از ۸۰ تا ۹۰ گرم گوشت قرمز مصرف می کنند خطر بالاتری برای ابتلا به سرطان روده بزرگ دارند. بنابراین باید تعادل را در مصرف گوشت قرمز رعایت کرد تا ضمن بهره مندی از فواید آن، از ضررهایش دوری کرد. در مورد شیوه پخت هم، اگر گوشت را در دمای بسیار زیاد آماده کنیم به ویژه در زمان کباب کردن یا درست کردن همبرگر، خطر سرطان بالاتر می رود.
این کارشناس اضافه کرد: مصرف کم میوه و سبزی‌هایی نظیر کلم بروکلی و گل کلم، اسفناج و کرفس دارای ترکیباتی نظیر آنتیاکسیدان، اسیدفولیک و فیبر است که میتواند خطر سرطان را کاهش دهد. البته بعضی از داروها مانند مصرف آسپیرین و داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی نیز اثرات محافظتی در برابر ابتلا به سرطان روده بزرگ دارند.
نشانه های پولیپ و سرطان روده بزرگ و شیوه های تشخیص زودهنگام آن
خسروی‌زادگان گفت: از آنجایی که ضایعه پیش سرطانی به نام پولیپ، پیش از بروز سرطان در روده رشد می کند، میتوان با شناسایی نشانه های مشکوک پولیپ و یا حتی سرطان در مراحل اولیه، جلوی بروز این بیماری را گرفته و آن را درمان کرد.
او ادامه داد: باید به نشانه‌هایی نظیر خونریزی دستگاه گوارش تحتانی در طی یک ماه اخیر، یبوست طی یک ماه اخیر، اعم از یبوست با اسهال یا بدون اسهال، درد شکم، احساس پر بودن مقعد بعد از اجابت مزاج، کاهش بیش از ۱۰ درصد وزن بدن طی ۶ ماه همراه با یکی از نشانه‌های ذکر شده و … با حساسیت توجه و حتما به پزشک مراجعه کرد.
روش‌های تشخیص نهایی سرطان روده بزرگ
خسروی‌زادگان گفت: روش‌های مختلفی برای تشخیص زودهنگام سرطان روده بزرگ وجود دارد، روش‌هایی مانند آزمایش خون مخفی در مدفوع به روش ایمونولوژیک (IFOBT) و کولونوسکوپی، البته توصیه اینست که همه افراد از مرد یا زن، بعد از ۵۰ سالگی آزمایش خون مخفی در مدفوع را انجام دهند و علاوه بر ان، سوابق فردی و خانوادگی، نشانه های مشکوک و … را مد نظر قرار بدهند.