در صدمین زادروز سیمین دانشور مراسمی با حضور پژوهشگران و نویسندگان در شیراز برگزار شد.
صابر سهرابی مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس در این مراسم گفت: سیمین در شیراز و در شهری که به خودی خود ادبیات را نفس می شکد متولد شد میان مردمی که با شعر زندگی می کنند، سیمین زن زمانه خود را همانگونه که خود هست در آثارش معرفی می کند.
مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس با اشاره به اینکه سیمین دانشور اولین زن روشنفکر تاریخ ادبیات ایران است که ادبیات و نویسندگی را زندگی کرد و زندگی های زیادی را با قلم خود خلق کرده است، افزود: این نویسنده بزرگ نگاه زن به جامعه خود را تغییر داد و آنچنان زن را تعریف کرد تا تاریخ را بسازد، امیدوارم این گونه مراسم و پژوهش ها به بزرگی فارس و شیراز ادامه پیدا کند.
برای یکصدمین سال سیمین دانشور
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و روابط عمومی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان فارس؛ صابر سهرابی مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس در ادامه مباحث خود، مطالبی را به شرح ذیل ارائه کرد:
از آن روزهایی که عطر بهار نارنج جریان شعر وشاعری را رقم می زد تا پاییزی زیبا را از سر بگذراند در خانه ای گرم در شیراز فرزند محمد علی دیده به جهان گشود و رحمت را برایش به ارمغان آورد. دختر بود و نامش را سیمین تاج گذاشتند. از همان روزهای تولد نقره فام می درخشید، شاید قرار زمانه و زمان از نوعی دیگر بود. شیراز به خودی خود ادبیات را نفس می کشد و مردمانش نیز با شعر و شاعری می زیند اما در آن دوره از زمان زن رنگی دیگر گرفته است و سیمین تاج که دختری فهیم و هوشیار است، آگاه زمان را می پوید، کتاب و کتابخوانی را در خانه تمرین کرده است و کلمات برایش نقش هایی متقاوت می سازند تا آنجا که قطره های معرفت خوانش در بهشت ادبی ایران او را به رود خروشان زبان و ادبیات دانشگاه تهران می پیوندد، قلم را بیش از پیش می شناسد با استادانی که چشمه های جوشان معرفت و ادبیات هستند آشنا شده و آنگاه که با «شیرازی بی نام » جریان ساز و خاطره انگیز می شود…، و زن زمانه را همانگونه که خود دوست دارد معرفی میکند، رسیدن به دریای ادب نیازمند همراهی کتابها و کلمات است ، روزگار مسیر سفرش را با مسیر عاشقانه اش پیوند می زند تا رودی سرشار از حرکت و طراوت را همسو دیده و کلمات زندگی اش نیز رنگی عاشقانه تر به خود بگیرند، جلالی مجلل از کلمات و فکر و اندیشه زندگی اش را سراسر فرا میگیرد وزندگی جدیدش را با جلال قسمت می کند، انگار که همان روزهای عاشقی اش او به دریا رسیده و دریایی شده بود، بیست سال تجربه ی نوشتن و عشق ورزیدن را با جلال تجربه کرد، آن روزها روزهای رنگین او بود که فهم نگارش و نویسندگی قرار از دل او بیش از پیش می ربود تا درخشش سیمین از درون بیشتر شود و سیمین تاج شهر ما سیمین تن شود برای آینگی قلم؛ او اولین زن روشنفکر و اندیشمند تاریخ ادبیات ایران است که نویسندگی را زندگی کرد. زندگی های جدیدی را با داستانهای رنگین خود ساخته و تجربه کرده بود، و آنجا که زری سووشونش شد بر آن بود تا نگاه زن زمانه را به زندگی تغییر دهد و زن همیشه تاریخ را بسازد، همین گونه هم شد و او سیمین تاج و سیمین تن مان تا پایان قرن…..
و امروز که در یکصدمین سال تولد او همراه همه ی عاشقان نوشتن و نویسندگی گرد هم آمده ایم امید آن داریم که فارس و شیراز همیشه درخشش سیمین ها را در زمان با خود داشته باشد و آنگونه باشیم که رنگ رنگین ادبیات که میراث جاودان شهر و دیارمان است به مردمان زمان هدیه کنیم و فضایی بسازیم آکنده از عشق دانایی . به امید آن روز.
مرتضی جعفری در این مراسم با بیان اینکه ادبیات از دیرباز یکی از جذاب ترین و گسترده ترین مباحث بوده است، گفت: ادبیات همواره در لایه‌های مختلف اجتماع تاثیر و نفوذ غیرقابل انکاری داشته است، از آن زمان که در سال های پیش از اسلام به شکل داستانهای حماسی ظهور پیدا کرد و در سال های نخستین بعد از اسلام به شکل حماسه های ادبی و سپس در قالب اشعار غنایی و عرفانی جایگاه بزرگی در میان حاکمان و عموم مردم داشت.
رییس سازمان فرهنگی اجتماعی و ورزشی شهرداری شیراز ادامه داد: در زمان افول شعر در سده‌های ۱۰ و ۱۱ هجری و آغاز دوره مشروطیت ادبیات به سمت جنبه های سیاسی و اجتماعی رفت و در دوران معاصر با تمام فراز و نشیب ها داستان و ادبیات داستانی جذابیت و اهمیت خود را در میان عموم مردم حفظ کرده است.
وی افزود: با وجود پیسرفت ها و ظهور نویسندگان جدید، همواره انسان نیازمند خواندن داستان و انواع گوناگون آن است، زیرا داستان ها تجربه زیستی بهتر را به ما می آموزند، ادبیات داستانی به دلیل اینکه زیرساختی برای بخش های دیگر هنر مانند نمایش و سینما است ضروری است تا به شکل علمی و دقیق در مورد بررسی و توجه قرار گیرد.
معاون شهردار اضافه کرد: جایزه ادبی سیمین دانشور با توجه به همین رویکرد و اهمیت داستان و پژوهش‌های مربوط به آن در دو بخش اصلی و ویژه برگزار شده است.
جعفری عنوان کرد: همه این تلاش ها برای رسیدن به پاسخ این پرسش‌ها است که، ادبیات داستانی ما در دوران معاصر سکاندار چه اهدافی است؟ در صد سالی که به طور تقریبی بر ادبیات داستانی ما گذشته است چه دستاوردهای نوینی را به جامعه جهانی عرضه داشته‌ایم؟ تحولات پدیدار شده در این عرصه و در این دوران چه بوده است؟ روند طی شده سیر صعودی داشته یا نزولی؟ افق‌های رو به آینده ما در عرصه ادبیات داستانی چیست؟ وضعیت ادبیات داستانی ما در دنیای معاصر در قیاس با ادبیات داستانی جهان چگونه است؟ آیا در این چند دهه توانسته‌ایم با کارنامه ادبیات داستانی خود برگی بر کارنامه جهانی آن بیفزاییم؟ آیا حاصل خلق آثار داستانی به بهبود زندگی ها یا تحقق رویاهایمان انجامیده است.
وی تاکید کرد: جامعه‌شناسی ادبیات تلاش دارد تا اندیشه هنرمند و جهان بینی او را بررسی کند، از این دیدگاه، نقد و بررسی آثار نویسندگان معاصر سبب می شود تا ویژگی های فرهنگی و اجتماعی دوران آنها را بشناسیم و با تحلیل محتوای آثار به جهان بینی و دیدگاه‌های نویسندگان آشنا خواهیم شد و با ارزش‌ها و آرمان و روابط اجتماعی مردم روزگار آن ها آشنا می شویم، این گونه نشست ها سبب چشم اندازی روشن در آینده ادبیات داستانی ما خواهد شد.
ابوالقاسم فقیری در این مراسم با تاکید براینکه سیمین دانشور در حق شیراز بزرگواری ها کرده است گفت: نویسندگان نسل اول داشتان نویسی شیراز علاقه خاصی به فرهنگ مردم این شهر داشته اند، نویسندگان بزرگی چون سیمین دانشور، ابراهیم گلستان، رسول پرویزی و صادق چوبک از جمله آنها هستند.
این نویسنده و ژوهشگر ادبیات ادامه داد: این نویسندگان رویداد های مهم اجتماعی شیراز را در آثار خود استفاده کرده اند مانند رسول پرویزی و صادق چوبک که داستان هایی در خصوص ماجرای سیف القلم را به تحریر درآوردند.
وی با بیان اینکه نویسندگان نسل امروز با مردم قهر هستند افزود: نویسندگان نسل اول در مورد مسائل اجتماعی شیراز بسیار نوشته اند، از جمله آثار سیمین دانشور که هر بار به آن رجوع کنیم چیز تازه ای از آن به دست خواهیم آورد.
فقیری اضافه کرد: در رمان سووشون سیمین دانشور فرهنگ مردم شیراز به خوبی نشان داده شده است، مردم دوستی، مقاومت در برابر سختی ها که در شخصیت یوسف و زری دیده می شود، توجه به مراسم سنتی از جمله پخت نان برای عروسی، استفاده از ضرب المثل های رایج، نذر کردن، باران خواهی، استفاده از واژه های بومی مانند آرمه و قصه های عامیانه مردم مانند قصه کره سیاه، که عمری همداد آدمی دارند، از اندک ویژگی های رمان سیمین دانشور است.
سولماز دهقانی در این مراسم گفت: شورای پنجم از سال اول حضور خود همیشه دغدغه این را داشت تا بنیان گذار یک جایزه ادبی در شهر شیراز باشد که این هدف حاصل شد و امروز اختتامیه اولین دوره جایزه ادبی سیمین دانشور است.
رییس کمیسیون گردشگری شورای اسلامی شهرشیراز ادامه داد: سیمین دانشور اول زن رمان نویس و داستان نویس فارسی نگار در شیراز است و این جایزه ادبی به افتخار این نویسنده بزرگ شیرازی نامگذاری شده است امیدواریم در سال های آینده قوی تر و فنی تر برگزار شود و این جایزه، به جایزه ای ارزنده در کشور تبدیل شود.
خواکین رودریگز که سخنان وی به صورت ویدیو کلیپ در مراسم پخش شد مترجم آثاری چون گلستان سعدی و سووشون به زبان اسپانیایی است.
رایزن فرهنگی ایران در اسپانیا گفت: سیمین دانشور اولین زن ایرانی است که اهمیتی به اندازه جمال زاده دارد زیرا رمان مدرن را در زبان فارسی وی به وجود آورد و دانشور با جهان بینی زنانه آثار خود را خلق می کرد.
وی ادامه داد: برخی منتقدین معتقد هستند که زری شخصیت زن رمان سووشون خود سیمین است و یوسف با توجه به یاغی بودن و مخالفت هایش با اشغال ایران توسط بیگانگان خود جلال است و بچه ها در رمان فرزندانی هستند که آنها نتوانستند داشته باشند.
رودریگز اضافه کرد: شخصیت اول داستان زن است زنی آرام که بعد از مرگ همسرش دلیر می شود و مردها در این رمان نقش جانبی دارند، اما در رمان در مقابل دنیای زنانه دنیای مردانه نیز وجود دارد که این دنیای مردسالارانه را استادانه به تصویر کشیده است.
وی گفت: سووشون رمانی است که هر فارسی زبانی باید یک بار آن را بخواند، به دلیل چون غنای فرهنگی بومی این رمان، کنونی بودن زبان فارسی این اثر و داشتن درک بهتر از عملکرد فاجعه بار استعمار در کشور ها.
علی دهباشی نیز به صورت ویدیو کلیپ در این مراسم سخنرانی کرد و گفت: با توجه به شیوه نقد ادبی مدرن که به روحیات نویسنده می پردازد و بعد روانشناسی که احوالات نویسنده را در هنگام نوشتن داستان و رمان بررسی می کند، بر روی اثار سیمین دانشور جز دو مورد صورت نگرفته است.
این فرهنگ شناس و ادب پژوه ادامه داد: با این تحلیل ها می توان دید که زندگی کودکی و شرایط بزرگ شدن سیمین دانشور در آثار او مشخص است و این تحلیل ها کمک خواهد کرد تا بازخوانی مجددی از آثار او صورت گیرد.
وی افزود: استفاده از اسطوره مهم تاریخی چون سوگ سیاوش، تلفیق و تطبیق مدرن و جدید این اسطوره با قهرمان رمان یعنی خسرو که سیمین به زیبایی از عهده آن برآمده است از ویژگی بزرگ اثر دانشور است.
رضا توسلی مدیر خانه موزه سیمین و جلال نیز به صورت ویدیو کلیپ در این مراسم سخن گفت، او با تاکید بر اینکه مطالب نادرستی از لحاظ علمی و اخلاقی در خصوص زندگی سیمین و جلال عنوان شده است عنوان کرد: برخی می گویند سیمین تحت سیطره جلال بوده است و بعد از فوت جلال استعداد وی شکوفا شده است این مطلب بسیار نادرست است، هم زمانی فوت جلال و نوشته شدن سووشون دلیل بر ان ادعا نیست.
در اولین دوره جایزه پژوهش های ادبی سیمین از ۷۷ مقاله ارسالی ۲۲ مورد در خصوص پژوهش های ادبی بود که بعد از بررسی ها ۱۲ اثر انتخاب شدند.
۶ اثر در بخش اصلی و ۶ اثر در بخش ویژه که به ترتیب مبالغ ۵۰ میلیون ریال، ۳۰ میلیون ریال و ۲۰ میلیون ریال به افراد اول تا سوم اهدا شده است.
سهم استان فارس در بخش ویژه سیمین دانشور فرزانه بوریا زاده و دکتر سعید احسان پور به عنوان برگزیده و در بخش ویژه و تقدیر ویژه این بخش سولماز مظفری و در بخش اصلی پژوهش های علمی علی قنواتی و پرفسور مصطفی ندیم شایسته تقدیر شدند.
مقاله‌های بازتاب مؤلفه‌های فرهنگ عامه شیراز در ادبیات داستانی معاصر با مطالعه موردی سووشون و قصه‌های رسول نوشته مصطفی ندیم وعلی قنواتی، تنازع گفتمانی گفتمان روشنفکری و گفتمان سیاسی در تعیین مؤلفه‌های ادبیات داستانی بعد از انقلاب اسلامی با تکیه بر ادبیات دفاع مقدس نوشته مرضیه آتشی پور، ما-راوی مشوش «خانه‌روشنان» گلشیری: چرایی یک روایت‌گری مبهم نوشته نسترن شهبازی، نقد و بررسی پژوهش‌های ادبی زن‌محور اثر مریم مقدمی، بررسی و تحلیل عناصر انسجام پیوندی و روابط معنایی درداستان «داش آکل» صادق هدایت نوشته سمیه شرونی، بررسی رمان پیاده بر اساس رویکردهای چهارگانه‌ی الن شوالتر نوشته مریم دانش، سنت نوشتاری زنان: مطالعه موردی دو نسل از نویسندگان زن ایران(سیمین دانشور و زویا پیرزاد) نوشته نسیم جانفدا و محبوبه پاک نیا، تجربه سیمین دانشور از جهان مدرن؛ بررسی جامعه‌شناختی نامه‌های سفر به آمریکا نوشته سمیه سادات شفیعی، تحلیل ساختار هویّت و رشد شخصیّت در رمان «جزیره سرگردانی» بر اساس تئوری زیست بوم شناختی برون فن برنر نوشته طاهره کوچکیان، سه گونگی اقلیمی، طرحی نو در داستان نویسی اقلیمی جنوب نوشته رضا صادقی شهپر، تحلیل شخصیت یوسف در رمان سووشون از قهرمان مبارز تا هیولای شوهر نوشته فرزانه بوریازاده و سعید حسام پور و سفر قهرمانی کهن الگویی در سووشون سیمین دانشور نوشته سولماز مظفری در جایزه پژوهش‌های ادبی سیمین تقدیر شدند.
در پایان مراسم از پوستر نخستین جشنواره ملی داستان کودک با عنوان سفرهای جادویی با محوریت سفر به جاذبه های تاریخی و فرهنگی شیراز رونمایی شد.