محمدرضا نسب عبداللهی
سردبیر آبان‌پرس
شیوع فزاینده‌ی ویروس کرونا در تعدادی از کشورها، این بحث را پیش کشانده که آیا این ویروس ساخته‌ی دست بشر و در راستای “جنگ بیولوژیک” است؟
۱- نمونه‌هایی از جنگ بیولوژیک در تاریخ وجود دارد. از جمله در جنگ جهانی اول، آلمانی‌ها “اسب‌ها و گاوها” را قبل از حمل آن‌ها به آمریکا و فرانسه به بیماری آلوده می‌کردند یا در سال ۱۹۳۷ میلادی / ۱۳۱۵ شمسی ارتش ژاپن در جنگ علیه چین برنامه‌ای برای تولید جنگ‌افزارهای بیولوژیک شروع کرد. موارد دیگری هم از این نوع تلاش‌ها برای ساخت سلاح بیولوژیک در برخی کشورها وجود داشته. این نوع تلاش‌ها سبب شد که در سال ۱۹۷۲ میلادی / ۱۳۵۰ شمسی کشورهای جهان کنوانسیون منع ساخت سلاح‌های بیولوژیکی را امضا کنند و متعهد شدند برنامه‌ای برای ساخت و استفاده از سلاح‌های بیولوژیک نداشته باشند،هر چند روشن است که این کنوانسیون نمی‌تواند به طور ۱۰۰ درصد مانع ساخت سلاح بیولوژیک شود.
۲- سلاح بیولوژیک آیا ممکن است کشور سازنده‌ی سلاح را هم درگیر کند؟ پاسخ بله است. در جریان جنگ سرد (فاصله ۱۹۴۵ میلادی تا ۱۹۸۵ میلادی / ۱۳۲۳ تا ۱۳۶۳ شمسی) شوروی آزمایش‌های محرمانه‌ای روی باکتری‌های بیماری‌زا انجام می‌داد، یعنی در واقع تلاش برای ساخت سلاح بیولوژیک با استفاده از میکروب‌ها از جمله میکروب سیاه‌زخم. ذخایر میکروب‌های سیاه‌زخم در سال ۱۹۷۹ میلادی / ۱۳۵۷ شمسی به بیرون نشت پیدا کرد و سبب مرگ بیش از ۱۰۰ نفر در شوروی شد. به دنبال این رخداد، شوروی ذخایر میکروب‌های سیاه‌زخم را از بین برد.
۳- تا اینجا می دانیم که کووید۱۹ (کروناویروس جدید) در ماه دسامبر ۲۰۱۹ میلادی / آذر ۱۳۹۸ از بازار غذاهای دریایی در شهر ووهان چین به برخی دیگر از مناطق چین و تعدادی از کشورها شیوع پیدا کرد. همچنین می‌دانیم که “خفاش و مورچه‌خوار” به عنوان منشا این ویروس معرفی شده‌اند.
۴- مجله نیچر، یکی از معتبرترین مجلات علمی جهان، سال ۲۰۱۷ گزارشی در خصوص آزمایشگاه ویروس‌شناسی “ووهان” چین منتشر کرد که در آن به “احتمال ضعف در ساختار ایمنی و حفاظتی” این آزمایشگاه اشاره شده و در خصوص بروز فاجعه هشدار داده شده بود. این آزمایشگاه در حدود ۲۵ کیلومتری بازار غذاهای دریایی ووهان قرار دارد، یعنی همان جایی که اولین بار کروناویروس جدید از آنجا شیوع پیدا کرد.
۵- به دنبال شیوع کروناویروس جدید در ماه‌های اخیر، مجله نیچر توضیح تازه‌ای به گزارش ۲۰۱۷ خود افزود و نوشت: نیچر نمی‌تواند شیوع کرونا را به آزمایشگاه ووهان مربوط بداند و هیچ سندی برای تایید این مساله وجود ندارد و دانشمندان همچنان بازار غذاهای دریایی ووهان را منشاء شیوع آن می‌دانند.
۶- برخی تحلیل‌گران بر این باور هستند بازار غذاهای دریایی ووهان، منشا اصلی کرونا ویروس نیست بلکه این ویروس از آزمایشگاه ووهان به بیرون نشت پیدا کرده و سر از بازار غذاهای دریایی درآورده، با این حال برای این گفته‌‌ی خود سندی در دست ندارند.
۷- شاید هیچ‌گاه روشن نشود که “کروناویروس جدید از آزمایشگاه ووهان چین به بیرون نشت پیدا کرده” یا اینکه “در یک فرایند طبیعی زیستی از خفاش و مورچه‌خوار به انسان منتقل شده”؛ منشا کرونا هر چه باشد، واقعیت این است که این ویروس به شدت شیوع پیدا کرده، هزاران نفر به آن مبتلا شده و صدها نفر جانشان را از دست داده‌اند، کشورهای مختلفی را درگیر کرده و اقتصادهای ضعیف و کشورهایی را که زیرساخت‌های بهداشتی و درمانی مناسبی ندارند، با بحران مواجه کرده.
