محمدرضا نسب عبداللهی
سردبیر آبان پرس
دفتر استان فارسِ خبرگزاری فارس، روز یکشنبه ۳۱ شهریور با “نقض آشکار اخلاق رسانهای”، گزارشی علیه حسین امینی سرپرست روابط عمومی شورای شهر شیراز همراه با عکسهای خصوصی او، همسرش و خانواده اش منتشر کرده.
این خبرگزاری عکسها را به نقل از صفحه شخصی آقای امینی بازنشر کرده. خبرگزاری فارس به طور مشخص و آشکارا وارد حریم خصوصی زندگی این شخص شده و اخلاق رسانهای را قربانی دعواهای سیاسی کرده.
صفحات افراد در شبکههای اجتماعی از جمله اینستاگرام یا پابلیک هستند یا پرایوت (خصوصی). معنای صفحات پابلیک این است که همگان آزادند به محتوای آن دسترسی داشته باشند و حتی بازنشر کنند و به اشتراک بگذارند اما زمانی که یک صفحه در شبکه اجتماعی، پابلیک و عمومی نباشد و در حالت پرایوت باشد، معنای روشنش این است که دسترسی به آن محدود و نشر محتوای آن نیز آزاد نیست.
صفحه آقای امینی در اینستاگرام از دسته دوم است یعنی پرایوت، یعنی پابلیک و عمومی نبوده، یعنی یک نفر از اعتماد آقای امینی سوءاستفاده کرده و به هر ترتیبی در فالوئرهای این صفحه قرار گرفته و سپس با شات گرفتن از عکسها، آنها را در اختیار خبرگزاری فارس قرار داده. هم اقدام آن فرد، غیراخلاقی و زشت بوده و هم اقدام خبرگزاری فارس در انتشار عکسهای یک صفحه پرایوت.
اگر کسی با اجازه صاحبخانه وارد یک خانه شود و سپس مسائل خصوصی آن خانه را نشر دهد، آیا کارش قابل دفاع است؟ حتی اگر کسی با زور وارد یک خانه شود و سپس مسائل خصوصی آن خانه را نشر دهد، آیا کارش قابل دفاع است؟ روشن است که انتشار مسائل خصوصی زندگی مردم قابل دفاع نیست. صفحات پرایوت هم به همین شکل هستند. حریم خصوصی یا پرایوت در شبکه اجتماعی مانند دیواریست دور خانه که فقط عدهای خاص اجازه پیدا میکنند وارد آن شوند، حال اگر کسی با اجازه “صاحبِ صفحهِ پرایوت” وارد آن شد، آیا مجاز به نشر محتوای آن است؟ روشن است که خیر، چون اساسا فلسفه اعمال محدودیت پرایوت در صفحات اجتماعی برای این است که کاربران متوجه باشند دسترسی به چنین صفحاتی هم محدود است و هم نشر محتوای آن مانند صفحات پابلیک، آزاد نیست.
شرکت دخانیات وینستون اینطور تبلیغ میکرد: «هدف وسیله را توجیه نمیکند، مگر اینکه بخواهید وینستون بکشید»؛ حالا هم هدف وسیله را توجیه نمیکند، مگر اینکه عده ای بخواهند با انتشار عکسهای خصوصی افراد به اهداف سیاسی دست پیدا کنند.
مارادونای آرژانتینی که یکی از بزرگترین فوتبالیستهای تاریخ فوتبال است و یک گل مشکوک به تیمملی فوتبال انگلیس زد، میگوید: ما باید انگلیسیها را میبردیم، حتی اگر شده با دست گل بزنیم.
برخی در شیراز بر این باور هستند که باید مخالفان خود را حذف کنند حتی اگر شده وارد زندگی شخصی آنها شوند.
خبرگزاری فارس در پایان گزاشش نوشته: “طی روزهای اخیر و قبل از انتشار این مطلب، از باب رعایت مراحل نهی از منکر، از جانب خبرگزاری فارس بهصورت خصوصی پیامهایی به مدیران شورا و شهرداری شیراز مبادله شده و لزوم برکناری بدون سروصدای چنین افرادی تذکر داده شد، اما پس از نادیده گرفتن این تقاضای دلسوزانه و اصرار و پافشاری مدیران بر ادامه کار چنین افرادی، ناگزیر از نقد علنی شدیم تا مردم متدین شیراز و بلکه کشور در جریان تفاوت شعارها با عمل برخی افراد قرار بگیرند.”
این خبرگزاری برای خودش جایگاه ویژهای فراتر از یک رسانه قائل است و بر همین اساس نوشته: “از جانب خبرگزاری فارس بهصورت خصوصی پیام هایی به مدیران شورا و شهرداری شیراز مبادله شده و لزوم برکناری بدون سروصدای چنین افرادی تذکر داده شد”.
یکی میگفت: “هدف ما متعالیتر از آن است که با خشونت به آن برسیم.” همین شخص بعد از مدتی گفت: “هدف ما به قدری متعالی است که اگر شده با خشونت به آن میرسیم.”
اخلاق رسانهای یکی از بنیادیترین اصول روزنامه نگاری است که نبایستی آن را به قربانگاه دعواهای سیاسی و گروهی بُرد.