آیین سنتی رقص قشقایی

  • 25 آذر 1396 - 8:24
آیین سنتی رقص قشقایی

آیلار کاویانی

فعال فرهنگی قوم قشقایی

قشقایی‌ها مردمانی در دل طبیعت و علاقمند به باورها و اعتقادات خوب گذشته و میراث دار آداب و سنن ریشه دار هستند. در عروسی، مردان رقص چوب دارند و زنان رقص دستمال که هر یک نشان از سنتی کهن دارد.

در رقص قشقایی زنان و مردان با لباس‌های محلی و دستمال‌های رنگی دایره بزرگی تشکیل می‌دهند و همراه با حرکات پا، هماهنگ با نوای نقاره و نی دستان خود را بالا و پایین می‌برند.

در رقص «دَرْمَرو» یا چوب بازی نیز، مردان دو تا دو تا و به نوبت با چوب‌های کوتاه و بلندی که در دست دارند به آهنگ‌ساز و دهل با یکدیگر می‌رقصند.

برخی بر این باورند که این بازی در زمان هخامنشیان نیز در بین اقوام ایرانی مرسوم بوده است. در آن زمان سربازان گارد جاوید با استفاده از این بازی سرگرم می‌شدند. گفته می‌شود این بازی نوعی تمرین جنگی به حساب می‌آمده است.

دستمال بازی زنان قشقایی به «هلی» مشهور است. این رقص با ریتمی به نام آقور هلی (هلی سنگین) که ریتمی کند و آهسته دارد شروع می‌شود. ریتم آقور هلی بعد از چند دقیقه کمی تند و به هلی متوسط تبدیل می‌گردد. هلی متوسط به زیر شاخه‌های هلی شش بلوکی، هلی رحیملو، هلی لکی، هلی دره شوری و ۷ دستمال یا گلی جان منه تقسیم می‌گردد که در هر کدام تفاوت‌های کمی در ریتم و نوع گرداندن دستمال وجود دارد. همان حرکات با اندکی سرعت بیشتر انجام می‌شود و به ریتمی به نام یورقه هلی یا هلی تند تبدیل می‌شود. در این مرحله شادی عمیقی وارد جمع رقصنده می‌گردد.

هلی تند به هلی یاقلوق تکمگ، هلی کولی واره و هلی عربی تقسیم می‌گردد که در فواصل هم جهت خارج کردن هلی از یکنواختی در پی هم می‌آیند.

اشرفی منگنه ریتمی لری است که مخصوص لرها ست و به دلیل همجواری با قشقایی‌ها کمی وارد هلی قشقایی‌ها شده است و در طایفه دره شوری و کشکولی نواخته و بازی می‌شود. این ریتم ریتمی شاد و شوخ است. در طوایف شش بلوکی و فارسیمدان این ریتم وجود ندارد. به همین طریق هر ۱۰ تا ۱۵ دقیقه ریتم کمی سریعتر می‌شود و فرم حرکت دستمال و گام‌ها تغییر می‌کند. در انتهای یک دور دستمال بازی که گاهی به یک ساعت و نیم تا دو ساعت می‌رسد، چندین دور دایره دستمال بازان حول یک مرکز و در یک خط حرکت می‌کنند. ریتم ساز به تندترین حالت ممکن می‌رسد و با یک روند اوج گیرنده به انتها می‌رسد.

در ریتم هلی، ۲ نوع حرکت پا داریم. حرکت یک پا به بیرون دایره و یک پا به مرکز دایره و نوع دیگر حرکت در جهت خلاف عقربه‌های ساعت و حول مرکز دایره است. دستمال بازان اصیل یک حرکت عمودی که با صدای نقاره هماهنگ است نیز انجام می‌دهند شبیه به تکاندن تن خود که با خم کردن زانوها و پایین انداختن تن به شکل کاملاً عمودی صورت می‌پذیرد. این حرکت هماهنگی هلی بازان را بیشتر می‌نمایاند.


*این مطلب از سوی خانم آیلار کاویانی گردآوری شده است.

دیدگاه

  1. سلام .خسته نباشید
    ببخشید براساس کدوم منبع و ماخد نوشتین که اشرفی در اصل لری هست؟؟؟