سه کشور بریتانیا، فرانسه و آلمان طی بیانیهای مشترک اعلام کردند که ساز و کار حل اختلاف در توافقنامه هستهای برجام، موسوم به «مکانیسم ماشه» را روز سهشنبه ۱۴ ژانویه / ۲۴ دی علیه ایران فعال کردهاند.
در این بیانیه سه کشور اروپایی گفتهاند: «با توجه به اقدامات ایران، هیچ انتخاب دیگری برای ما باقی نمانده، جز ثبت نگرانیهایمان مبنی بر عدم تحقق تعهدات ایران در برجام.»
آنها اضافه کردهاند که این موضوع را در چارچوب مکانیسم ماشه که در پاراگراف ۳۶ برجام اشاره شده، به کمیسیون مشترک برای رسیدگی ارجاع میدهند.
دولت ایران در بیانیهای روز یکشنبه ۱۵ دی، اعلام کرد که با برداشتن گام پنجم در کاهش تعهدات برجامی خود، دیگر به هیچ محدودیتی در حوزه عملیاتی پایبند نیست و محدودیت در تعداد سانتریفیوژها را نیز کنار میگذارد.
خبرگزاری رویترز به نقل “دو دیپلمات اروپایی” گزارش کرده که هدف از به جریان انداختن سازوکار ماشه، مذاکره با ایران و تلاش برای قانع کردن آن کشور به تغییر تصمیم خود و بازگشت به اجرای برجام است و هدف این نیست که این توافق لغو و تحریمهای بینالمللی علیه ایران از سر گرفته شود.
طبق مصوبه شورای امنیت در مورد برجام، در صورت شکایت هریک از کشورهای عضو از تخلف عضو دیگر، روند رسیدگی به این شکایت در مراحل مختلف آغاز میشود. در مرحله نهایی، شکایت به شورای امنیت ارجاع خواهد شد.
ارجاع شکایت به شورای امنیت خطر بازگشت تحریمهای بین المللی سازمان ملل علیه ایران را در پی دارد.
محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران پیشتر به اتحادیه اروپا هشدار داده بود که نمیتواند از مسیرهایی که در برجام برای مقابله با نقض این توافق تعیین شده، «علیه ایران استفاده کند».
به نظر میرسد این هشدار ظریف در واکنش به احتمال استفاده کشورهای اروپایی از مکانیسم ماشه است.