مدیرکل حفاظت محیط زیست استان فارس گفت: تداوم شرایط کنونی وضعیت تالاب‌های این استان را شکننده و ناپایدار کرده است، احیای تالاب‌ها نیازمند سیاستگذاری و مدیریت بهینه و تامین آب و تداوم بارندگی است.
حمید ظهرابی روز جمعه در گفتگو با خبرنگار ایرنا ضمن اشاره به اختلاف نظرهای موجود در تعریف تالاب ها در برخی از دستگاه ها گفت: جدا کردن تالاب ها تحت عناوین مرداب و لجنزار و غیره درست نیست و در آیین نامه اجرایی تبصره ۲ ماده ۲ قانون اراضی مستحدث و ساحلی تعریفی از تالاب ها آمده که دقیقاً با تعریف کنوانسیون رامسر مطابقت دارد و تعریف جامعی است .
وی افزود : همچنین به صراحت در بند الف ماده ۱ گفته شده حریم عبارتست از اراضی که از یک سمت به دریاچه و یا تالاب محدود است که البته خود تالاب در برگیرنده مفهوم دریاچه هم هست.
وی ادامه داد: آوردن کلمه دریاچه برای تاکید بوده لذا این که گاهی در تعیین بستر و حریم تالاب ها تفاسیری ارایه می شود که در بر گیرنده سایر انواع تالاب ها نیست کاملا اشتباه و مغایر قانون است.
ظهرابی کارکردهای تالاب ها را برشمرد و با اشاره به تاثیرات آن بر تعدیل شرایط آب و هوایی گفت: دیر زمانیست در حاشیه تالاب بختگان انجیرستان های دیم بدون ذره ای آبیاری به ثمر می نشست اما امروز می بینیم که این انجیرستان ها اگر آبیاری نشوند خشک خواهند شد.
وی همچنین کارکردهای تالاب را کنترل سیل، حفاظت از تنوع زیستی ، تفرج گردشگری، تامین غذا ذخیره کربن، تجزیه و جمع آوری جذب و نگهداشت آلاینده ها برشمرد.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان فارس افزود: در رابطه با حفظ تنوع زیستی امروز با خشک شدن تالاب ها شاهد کاهش جمعیت پرندگان آبزی و کنار آبزی هستیم.
وی گفت: دریاچه بختگان و تالاب مهارلو مثال بازز و جذب و نگهداشت آلاینده ها هستند و این موضوع مشهود است.
ظهرابی گفت: در سایر تالاب‌هایی که در بالادست آن فعالیت های انسانی در حال وقوع است نیز اینچنین است و با حذف دریاچه آسیب های بسیار جدی می تواند برای سلامتی مردم و سایر اجزای محیط زیست به وجود آید.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان فارس ادامه داد: از دیگر کارکردهای تالاب، تغذیه آب های زیرزمینی، جلوگیری از شور شدن اراضی و شور شدن چاه های آب کشاورزی است که در این مورد نیز برای مثال واضح می توان به شوری اراضی و چاه‌های آب حاشیه تالاب بختگان اشاره کرد.
وی ادامه داد: از بین رفتن آبخوان ها، فرونشست آنها که اخیرا در شرق دریاچه مهارلو اتفاق افتاده و از نتایج کم آبی و خشک شدن تالاب هاست.
ظهرابی در ادامه اظهار داشت: استان فارس از دیرباز اهمیت ویژه‌ای برای تنوع زیستی قائل بوده و حفاظت از تنوع زیستی یکی از مهمترین ماموریت های محیط زیست فارس بوده است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست فارس به منظور ارائه اطلاعاتی از مناطق تحت مدیریت گفت: این استان به غیر از ۱۱ مورد تالاب، ۱۳ منطقه تحت مدیریت محیط زیست دارد که شامل سه پارک ملی و پناهگاه حیات وحش و هشت منطقه حفاظت شده است.
به گفته وی، این مناطق حدود ۱۰ درصد مساحت استان فارس را در بر می‌گیرد.
وی ادامه داد: استان فارس ۲۱ منطقه شکار ممنوع دارد که آنها نیز حدود ۱۱ درصد از مساحت استان را در بر گرفته اند و همانطور که اشاره شد در این استان، ۱۱ تالاب طبیعی وجود دارد که حدود ۱۸۰ هزار هکتار مساحت دارد.
وی در تشریح آخرین وضعیت تالاب‌های فارس اظهار داشت: دریاچه پریشان در حال حاضر خشک و بی آب است و علیرغم بارندگی ها و افزایش ۲۰ درصدی بارندگی نسبت به میانگین سالانه در سال های خشک می بینیم که هیچ تغییری در سطح آب ایجاد نشده است که بیشترین دلیل آن برداشت بیش از حد آب از چاه های غیرمجاز است.
به گفته وی، دریاچه بختگان نیز با رهاسازی ۵۵ میلیون متر مکعب از سد درودزن و بارندگی های اخیر ۳۷ درصد آبگیری شده است، تالاب کمجان حدوداً ۱۰ درصد و اما تالاب طشک به میزان ۴۷ درصد آبگیری شده است به دلایل متعدد که یکی بارندگی و دیگری آبگیری از طریق رهاسازی آب از سد و همچنین فعالیت چشمه گمبان است.
ظهرابی اضافه کرد دریاچه مهارلو وضعیت بهتری دارد و گرچه ۴۵ درصد آبگیری داشته اما همچنان در حال تغذیه است و انتظار می‌رود سطح آب آن افزایش یابد، دریاچه کافتر نیز علی رغم تمام تلاش‌های که برای رفع موانعی که باعث مسدود شدن آب شده است به دلیل عدم بارندگی های منجر به سیلاب در منطقه تغییر چندانی نداشته است.
وی گفت: تالاب های کوچکی چون برم شور و هفت بر هم درصد کمی آب گرفته اند، تالاب هیرم بصورت جزئی آبگیری شده است و نهایتا تالاب هرم و کاریون به دلیل عدم بارندگی در جنوب استان فارس تغییرات خاصی نداشته اند.
وی همچنین گفت: طرحی ملی و استانی تحت عنوان طرح ملی حفاظت و احیای تالاب های فارس تهیه شده که از سال ۹۵ آغاز شده و اعتبار آن نیز در سال ۹۶ تامین شده و در این سال‌ها ادامه یافته است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان فارس گفت: در طرحی با همکاری دانشگاه شیراز برنامه عملیاتی ساختار احیای تالاب ها تهیه شده و ستاد احیای تالاب ها نیز در استان تشکیل شده است و برای اجرایی شدن برنامه های ستاد و احیای تالاب قراردادی با دانشگاه شیراز به عنوان دبیرخانه احیای تالاب ها تدوین شده است.
ظهرابی گفت: قرار است برنامه مدیریت زیست بومی برای احیای تالاب به روز رسانی شده و مطالعات علمی مورد نیاز به منظور اجرای راهکارها و تهیه پلان اجرایی انجام شود.
وی گفت: میزان اثربخشی هر یک از این فعالیت ها و میزان هزینه مورد نیاز برآورد می‌شود و در صورت نیاز اقدامات تکمیلی نیز به آن افزوده و اعلام می‌شود و در نهایت به تصویب ستاد احیای تالاب های استان می‌رسد.
به گفته وی برای تالاب های مهارلو و کافتر نیز با توجه به برنامه مدیریت زیست بومی بیشتر اقدامات از جمله برگزاری کارگاه های مورد نیاز انجام شده و برنامه آن در دست نگارش است و نیاز آبی زیست محیطی آن نیز برآورد شده است.
وی گفت: تامین نیاز آبی تالاب پریشان در دست اجرا بوده که به علت عدم توانایی مجری، به سال آینده موکول شده است.
وی خاطر نشان کرد: آلودگی تالاب مهارلو نیز یکی از اولویت‌های اداره حفاظت محیط زیست فارس بود که به جدیت پیگیری شد و تا حدود زیادی از اقدامات لازم انجام شد و بخشی از آن نیز به زودی اجرایی خواهد شد.
ظهرابی افزود :دربستر حریم تالاب کافتر نیز متاسفانه حریم و بستر ورودی رودخانه شادکام به طور کامل مورد تصرف قرار گرفته بود.
وی گفت: با همکاری های مردم و مسئولان شهرستانی توانستیم این بخشی از اراضی را خلع ید و دایک هایی را که ایجاد شده بود تخریب کنیم. مدیرکل حفاظت محیط زیست استان فارس گفت: گرچه این اقدام بسیار پیچیده و سخت بود اما خوشبختانه در سایه همت همکاران اتفاق افتاد در طی دو سال گذشته نیز موفق شده ایم این حق آبه بختگان را اخذ، حفاظت و به سالم ترین فرایند به تالاب برسانیم.
ظهرابی همچنین تصریح کرد: اقدام مهم و ارزشمند دیگری که انجام شده تعیین حریم و بستر تالاب پریشان و اخذ سند بوده است که می توان گفت در سطح کشور این اقدام بی سابقه و نمونه بوده است.
وی گفت: لایروبی های آن نیز انجام شده و اثرات زیست محیطی انتقال آب از سد نرگسی نیز توسط دانشگاه تهران در دست مطالعه و بررسی است که بر اساس گزارش نهایی و با توجه به جمع بندی های انجام شده اعلام کرده اند فعلاً از لحاظ خصوصیات فیزیکی و شیمیایی مشکلی برای انتقال آب از این سد وجود ندارد.