گسترش و توسعه مقبره کوچک امامزاده شاهزاده یا امامزاده ابراهیم که در نزدیکی تخت جمشید واقع شده، بار دیگر حریم و منظر یکی از آثار ثبت در فهرست میراث جهانی را در خطر قرار داده.
به گزارش میراث خبر، خطری که نه با اطلاع رسانی مسوولان میراث فرهنگی بلکه با انتشار یک فیلم کوتاه از این اقدام، افکار عمومی را به شدت متاثر کرد. بررسی باستان‌شناسان نشان می‌دهد که این امامزاده نوظهور بوده و باید اوقاف اصالت و شجره نامه آن را مورد تایید قرار دهد و بعد اقدامات مربوط به گسترش این امامزاده انجام شود.
افشین یزدانی، باستان‌شناس در این باره به «میراث خبر» گفت: «ساخت و سازهای مورد نظر با عنوان بازسازی محل منسوب به شاهزاده یا امامزاده ابراهیم و با هدف ایجاد زیر ساخت‌های مناسب جهت ارائه خدمات برای زائران محترم از سوی مسوولان مربوطه در نزدیکی آثار جهانی تخت جمشید عنوان و به همین منظور پیگیری شده است. اهداف عنوان شده روشن کننده این مهم است که اگر اثبات شود که محل موسوم به امامزاده ابراهیم از مستندات کافی و متقن در رابطه با اصالت همچون شجره نامه معتبر، پیشینه کهن چندین صدساله، سنگ مزار دارای قدمت تاریخی و البته استنادات مردم نگاری برخوردار نباشد، موضوع ساخت و ساز و محوطه سازی و جذب زائر به خودی خود منتفی می‌شود.»
بررسی‌های انجام شده و شواهد و مستندات موجود حاکی از آن است که جدای از فقدان شجره نامه محل مذکور فاقد هرگونه سنگ مزار و هرگونه استناد در گزارش‌ها و سفرنامه‌های قدیمی بوده و به جهت قدمت پیشینه ایجاد این مکان مقدس تنها چندین دهه پیش باز می‌گردد.
بیشتر بخوانید:
یزدانی می‌گوید: «در بررسی میدانی و گفت‌و‌گو با شماری از اهالی معتمد و مسن بومی اطلاعات بسیار روشنی از پیشینه و چگونگی ایجاد محل مورد بحث مطرح و بیان می‌شود که همگی دلالت بر نبود اصالت و معاصر بودن بنای منسوب به امامزاده یا شاهزاده ابراهیم دارد. بنا بر اظهارات شاهدان در حدود سال ۴۷ خورشیدی فردی به نام مرحوم «محمد میرزا» از اهالی روستای کناره که دارای شغل آشپزی بوده خوابی می‌بیند که براساس آن در حاشیه مسیر یک راه محلی و در میان زمین‌های کشاورزی اقدام به «سنگ چینی» می‌کند و به تدریج به جهت واقع شدن در حاشیه راهی که محل عبور عشایر نیز بوده است برخی از راهگذران نسبت به «روشن کردن شمع» نیز در محل یادشده اقدام می‌کرده‌اند. بررسی تصویر هوایی سال ۱۳۳۴ به خوبی پشتیبانی کننده اظهارات مردم محلی در حادث شدن خواب محمد میرزا پس از دهه ۳۰ خورشیدی است؛ زیرا در این تصاویر خانه‌های محقر خشتی، جوی‌های بین مزارع و درختان به خوبی مشخص هستند؛ جز چندین درخت و یک راه باریک محلی هیچ اثری مبنی بر وجود اتاق، گور، سکو و حتی سنگ چین مربوط به امامزاده ابراهیم دیده نمی‌شود. این در حالی است که بنا بر اظهار افراد مطلع پس از گذشت زمانی نسبتا طولانی مالک زمین نسبت به ساخت یک سکو و اتاقک و آن هم به شکلی محقر و ساده به جای سنگ چین‌ها رضایت می‌دهد که تا پیش از تخریب برای بازسازی توسط اداره اوقاف به همان شکل باقی بود.»
گفته می‌شود سنت نشان کردن محلی خاص با سنگچین و نصب علم و کتل و پارچه که به مرور زمان کاربری آیینی و مقدس یا شفا بخش بخود می‌گیرد از قرن‌ها و سده‌ها پیش در ایران مرسوم بوده و شواهد بسیاری برای آن قابل ارائه است. به عنوان مثال در لرستان و ایلام این محوطه‌های مقدس را «روادگه» می‌نامند که شامل دیواری از سنگ است که به صورت مدور و خشکه چین شده ساخته شده و در بخش مرکزی آن یک شاخه بلند درخت بلوط قرار گرفته است. روی این شاخه خشک نیز لباس‌ها و پارچه‌هایی متعلق به افرادی که طلب شفا و رفع حاجت دارند نصب شده است. این مطلب اساسا به این مفهوم است که ساخت مکان‌های آیینی سنتی اینچنین در مکان‌هایی خاص مانند حاشیه چشمه‌ها، در نزدیکی درختان تنومند و کهنسال، در حاشیه مسیر راه‌ها و یا مسیر کوچ عشایر قدمتی بس دیرینه داشته و به واسطه یدک کشیدن نام‌هایی چون شاهزاده، امامزاده و اسامی مذهبی خاص که ظاهرا ارتباط دهنده آن‌ها با نام‌های مقدس است با امامزادگان راستین دارای شجره نامه معتبر و یا از تاریخ و مستندات معتبر که از جایگاه و شأن بالایی نه تنها در میان مردم بومی که در میان همه مردم برخوردار هستند اشتباه گرفته شود.
یزدانی تاکید می‌کند: «در حالی که عنوان شده که اداره اوقاف شهرستان مرودشت برای فعالیت‌های خود دارای مجوز از سازمان میراث فرهنگی و به طور ویژه از شورای راهبردی تخت جمشید است باید تأکید شود که مجوز سازمان میراث فرهنگی مبنی بر احیا و نوسازی محل منسوب به امامزاده ابراهیم آن هم در حریم ممنوعه تخت جمشید تنها در صورتی می‌تواند معتبر باقی بماند و وجه قانونی داشته باشد که محل منسوب به امامزاده به طور یقین دارای اصالت، قدمت و پیشینه تاریخی باشد. چرا که بنا بر ضوابط حریم درجه یک تخت جمشید که به جهت حفظ منظر طبیعی دشت و جلوگیری از هرگونه آسیب به لایه‌های موجود شهر باستانی پارسه تدوین و تصویب شده است هرگونه فعالیت ساختمانی و حتی کاشت درخت نیز ممنوع است.»
به گفته او، «با وجود ده‌ها امامزاده دارای تاریخچه و قدمت و اعتبار فراوان که نیازمند بهسازی هستند طرح توسعه‌ای اداره اوقاف در محل مذکور نیز بی‌شک بر مبنای اصل اصالت اثر به عنوان مدفن یکی از امامزادگان راستین منطقه پذیرفتنی است و اگر اینگونه نباشد صرف هزینه‌های مادی و معنوی برای محلی که اصالت و جایگاه تقدس مذهبی ندارد عمل و اقدامی عقلانی ارزیابی نخواهد شد.»
حال که بررسی‌های مقدماتی و مرور اسناد تصویری و شواهد میدانی حاکی از تردید جدی در اصالت و جایگاه معنوی محل منسوب به امامزاده ابراهیم دارد شایسته است تا انجام بررسی‌های تکمیلی کار‌شناسان معتمد و خبره به همراه بررسی تمامی اسناد و مستندات اداره محترم اوقاف شهرستان مرودشت و اعلام نظر نهایی و رسمی آن‌ها هرگونه ساخت و ساز در این محل متوقف شود؛ حتی اگر ثابت شود این امامزاده اصالت دارد باز هم هر گونه ساخت و ساز در اطراف آن باید طبق ضوابط و قوانین میراث فرهنگی انجام شود.
ساخت و ساز بنای یک امامزاده در حدود ۲ کیلومتری تخت جمشید و در حریم این اثر تاریخی آغاز شده. تصاویر هوایی سال ۱۳۳۴ نشان می دهد که در آن زمان امامزاده ای در این فاصله تخت جمشید وجود نداشته.
تصاویر هوایی سال ۱۳۳۴ نشان از هیچ امامزاده‌ای در حریم درجه یک تخت جمشید نمی‌دهد با وجود این اداره کل اوقاف و امور خیریه استان فارس چند سالی به‌دنبال توسعه امامزاده‌ای به نام «ابراهیم» در حریم درجه یک این اثر جهانی است.
تخت جمشید از مهمترین بناهای تاریخی ایران است که در سال ۱۳۵۸ در فهرست میراث جهانی بونسکو ثبت شده.
ساخت و ساز در حریم آثار تاریخی ممنوع است. ممکن است این ساخت و ساز باعث حذف تخت جمشید از فرست میراث جهانی یونسکو شود.
تخت جمشید یکی از مهمترین بناهای تاریخی به جای مانده از دوران هخامنشی (۵۵۰ تا ۳۳۰ پیش از میلاد) است.