علی ناصری، سخنگوی شورای شهر شیراز میگوید شورا در خصوص وضعیت ۲ هزار هکتار بافت فرسوده در این شهر و خطرات آن در مواقع بحران بارها هشدار داده است.
آقای ناصری روز شنبه ۲۷ آبان در یک نشست خبری گفت: «هم اکنون ۱۷۰۰ هکتار بافت فرسوده بالفعل و ۳۰۰ هکتار بافت فرسوده بالقوه داریم که بارها نسبت به خطرات آن در مواقع بحران و آسیبهای اجتماعی متمرکز شده در این بافتها هشدار دادهایم.»
او افزود: «باید تلاش کنیم با توجه به بحرانهایی مثل زلزله و سیل به سمت مقاوم سازی بافت تاریخی و بافتهای فرسوده، مکانهای عمومی و برخی مدارس شهر حرکت کنیم و باید راهکارهایی پیش بینی شود قبل از اینکه با بحرانی روبرو شویم.»
آمارها نشان میدهد که نزدیک به ۴۰۰ هزار تن از جمعیت یک میلیون و ۸۰۰ هزار نفری شیراز در بافت فرسوده زندگی میکنند.
قدمت هستههای شهری بسیار قدیمی شیراز به دوران صفاریان و آل بویه بازمیگردد. گرچه سابقه سکونت در این منطقه به دوران پیش از اسلام میرسد. سنگ بنای مسجد جامع عتیق شهر در دوران صفاریان یعنی سدهی سوم هجری گذاشته شد و از آن پس شهر با دورههای گسترش گوناگونی روبهرو بوده و چند بار به پایتختی برگزیده شده است. در دوران زندیه، احداث بازار، ارگ، مدرسهها، کاروانسراها و سراها به یکپارچگی شهر قدیم شیراز جامعیت بیشتری بخشید و امکانات اقتصادی و رفاهی شهر توسعه یافت.
کارشناسان از جمله بیژن روحانی می گویند: «احداث خیابان زند در دروه رضا شاه، بازار وکیل و بافت تاریخی اطراف آن را از هم شکافت و بخش تاریخی شهر را به دوپاره تقسیم کرد. این خیابان و خیابانهای دیگری که با اندیشه و شالوده شهرسازی قدیم بیگانه بودند، سرآغاز دوره از همگسیختگی زندگی ارگانیک و سپس فرسوده شدن فضاهای شهری را فراهم کردند. با تحولات بعدی ساکنان اصلی و بومی بافت تاریخی، محلات خود را ترک کردند و این محلات آرام آرام محل سکونت حاشیهنشینان شد و مشکلات اجتماعی و اقتصادی در آن رشد کرد.»
به گفته او، «در دهه ۵۰ خورشیدی طرحی برای مرمت شهری و باززندهسازی بافت قدیمی شیراز بر مبنای زنده کرن مرکز محلات ارائه شد اما این طرح هرگز مجال اجرا شدن را نیافت و خود نیز بعد از مدتی به حاشیه رفت. پس از انقلاب برای مدتی طولانی هیچ طرح و برنامهای برای حفاظت و مرمت شهری در شیراز تدوین نشد.از اواخر دههی ۶۰ و ابتدای دههی ۷۰ بازنگری در طرحهای شهری شیراز در دستور کار قرار گرفت.»
بیژن روحانی می گوید: «فرسودگی و نابودی محلات تاریخی شیراز در سه مقیاس متفاوت صورت گرفته است: “عدم نگهداری فضاهای عمومی شامل گذرها و کوچهها و مراکز محلات”، “نپرداختن به واحدهای معماری شهری مانند مسجدها، مدرسهها” و همچنین “رها کردن واحدهای با ارزش خصوصی مانند خانههای تاریخی.”»