اسماعیل تبادار استاندار فارس از مجریان ساخت سد تنگ سرخ خواست که ساخت این پروژه را به عنوان «یک مجال و فرصت برای شیراز» دنبال کنند.
استاندار فارس روز سه شنبه ۱۶ آبان گفت: با احداث سد تنگ‌سرخ که مورد تائید رئیس سازمان حفاظت محیط زیست قرارگرفته است، شاهد تسریع در روند آبیاری و توسعه باغ‌های قصردشت، جاری شدن آب در رودخانه خشک و رفع کم آبی دریاچه مهارلو خواهیم بود.
در حالی آقای تبادار گفته که عیسی کلانتری رئیس سازمان محیط زیست با ساخت این سد موافقت کرده که معصومه ابتکار رئیس پیشین این سازمان با احداث سد تنگ سرخ شیراز مخالف بود.
معصومه ابتکار، رییس وقت سازمان حفاظت محیط زیست دهم اردیبهشت ماه ۱۳۹۴ در سفری استانی به فارس از مخالفت قاطع سازمان خود با احداث سد تنگ سرخ خبر داد. به گفته ابتکار مشکل اصلی آن‌جاست که این سد ارزیابی زیست محیطی ندارد و تا پیش از تایید ارزیابی‌های زیست محیطی آن، احداث سد غیرقانونی و تاکید بر ساخت آن تخلف آشکار است. ارزیابی محیطی زیستی به معنای سنجیدن و بررسی تمام تبعات و آثار زیست محیطی اجرای یک پروژه عمرانی پیش از انجام آن است.
ابتکار از ارسال «تذکرات لازم» به وزارت نیرو خبر داده و گفته بود هیئت‌های حل اختلاف نیز نمی‌توانند پا در میانی کنند بلکه باید قانون را مد نظر داشته باشند زیرا فرار از قانون در مورد سد تنگ سرخ پذیرفته نیست.
سد تنگ سرخ چیست و کجاست؟
سد تنگ سرخ در محور شمال غرب شیراز با طول تاج ۷۰۰ متر، ارتفاع ۸۵ متر و ۳۰ میلیون متر مکعب حجم مخزن و ظرفیت تنظیم ۱۷ میلیون مترمکعب آب در حال احداث است.
این سد با مشارکت شهرداری شیراز و سازمان آب منطقه‌ای فارس ساخته می‌شود و برای آن سرمایه‌گذاری هزار میلیارد ریالی درنظر گرفته شده است.
به گفته کارفرمایان این طرح، هدف اصلی از ساختن سد تنگ سرخ مهار سیلاب، حفظ محیط زیست و توسعه گردشگری و همچنین تامین آب باغ‌های مشهور قصردشت در شیراز است.
چرا سازمان حفاظت محیط زیست مخالف تنگ سرخ است؟
به گزارش رسانه ها، سابقه مخالفت با احداث سد تنگ سرخ به حدود ۱۰ سال پیش می‌رسد، یعنی از زمانی که قرار بود طرحی برای احداث سد در این منطقه تهیه و تصویب شود.
مخالفان از میان استادان دانشگاه شیراز، کارشناسان منابع طبیعی و سازمان محیط زیست بودند و برخلاف مدافعان احداث این سد معتقد بودند که تنگ سرخ عوارض زیست محیطی و حتی امنیتی فراوانی با خود خواهد خواهد داشت.
طرح احداث سد تنگ سرخ در میان مخالفت‌ها در سال ۱۳۹۰ به تصویب رسید، اما گرچه چند سال بعد کارگاه ساختمانی سد تجهیز و عملیات آن نیز آغاز شد، اما هنوز احداث آن به نیمه نیز نرسیده است.
مخالفان ساختن سد معتقدند احداث این سد جان دریاچه مهارلو را می‌گیرد و آن را خشک می‌کند. بخش زیادی از آب دریاچه مهارلو از طریق آب و سیلاب‌هایی تامین می‌شود که توسط «رودخانه خشک شیراز» به سمت آن هدایت می‌شوند.
زمانی که سد تنگ سرخ ساخته شود، به مدت حداقل سه سال و در طول مدت آبگیری لازم است که از ورود آب و سیلاب از طریق رودخانه خشک به مهارلو جلوگیری شود تا دریاچه سد پر شود. این امر به اعتقاد مخالفان سد، مهارلو را کاملا خشک می‌کند.
خشک شدن مهارلو پیامدهای منفی زیادی برای مردم منطقه دارد. این دریاچه که اکنون با فاضلاب‌های شهری شیراز انباشته شده دارای مواد سمی است و خشک شدن آن باعث پراکنده شدن ریزگردهای غیربهداشتی و مسموم به تمام مناطق اطراف و به ویژه روی شهر شیراز خواهد شد.
فاجعه در کمین: سد روی گسل ساخته می‌شود
به گفته سازمان حفاظت محیط زیست، این سد در محل دو گسل فعال و خطرناک به نام‌های «گسل بمو» و «گسل سبزپوشان» احداث می‌شود.
فاصله سد از گسل اول تنها ۲ کیلومتر و از گسل دوم حدود ۷ کیلومتر است. به این ترتیب از نظر زمین‌شناسی نیز سد در موقعیت خطرناکی قرار دارد.
از آن‌جا که حجم زیادی از آب قرار است در فاصله تنها ۲ کیلومتری شیراز، پنجمین کلانشهر ایران، جمع شود، آسیب‌پذیری به هنگام بحران نیز افزایش می‌یابد و خطرات زیادی ممکن است متوجه شیراز شود.
مهار سیلاب و پر آبی «رودخانه خشک» اهداف بلندپروازنه موافقان سد
موافقان ساختن سد تنگ سرخ که مصمم به اتمام این پروژه هستند می‌گویند سد که ساخته شود می‌‌‌تواند جلو سیلاب‌های ویرانگری را که در فصل‌های پر باران به سمت شیراز روانه می‌شود بگیرد.
همچنین به این ترتیب «رودخانه خشک» از یک رودخانه فصلی که تنها در بخش‌هایی از سال آب دارد به رودخانه‌ایی دائمی تبدیل خواهد شد. پرآبی رودخانه خشک آن‌گاه زنده شدن دریاچه مهارلو را به دنبال خواهد داشت. بنابراین شهرداری و شورای شهر شیراز و همچنین سازمان آب منطقه‌ای فارس از مخالفت سازمان حفاظت محیط زیست با اجرای این پروژه متعجب هستند.
اما به گفته منتقدان این سد، دائمی کردن «رودخانه خشک» که یک رودخانه فصلی است یک مساله زیست محیطی است و باید این رودخانه همچنان به صورت فصلی باقی بماند.
اداره کل محیط زیست فارس همچنین معتقد است برای جلوگیری از سیلاب‌های فصلی و خسارت‌های ناشی از آن راه‌های دیگری نیز وجود دارد. از جمله آن‌که می‌توان از احداث خیابان در مجاورت «رودخانه خشک» جلوگیری و نسبت به لایروبی رودخانه اقدام کرد.
موافقان و مخالفان احداث سد تنگ سرخ تاکنون چندین بار مناظره‌های عمومی نیز در شیراز برگزار کرده‌اند اما هیچ‌کدام از طرفین نتوانسته دیگری را قانع کند. در این بین شهرداری ۲۰ میلیارد تومان دیگر اعتبار به این سد اختصاص داده است.