علی مطهری، نایب رئیس دوم مجلس ایران، سخنان اخیر آیت اله صادق لاریجانی، رئیس قوه قضائیه پیرامون اظهارات رئیس جمهوری در مورد حصر میرحسین موسوی و مهدی کروبی را مورد انتقاد قرار داده است.
آقای مطهری در نامه سرگشادهای که در پایگاه اطلاعرسانی او منتشر شده، سخنان اخیر صادق لاریجانی در جمع مسئولان عالی قوه قضائیه را یادآور شده که گفته بود: “کاندیدایی در جمع هواداران خود خطاب به آنان گفته است که ما آمدهایم که حصر را بشکنیم؛ شما چه کارهاید که بخواهید حصر را بشکنید.؟” اشاره رئیس قوه قضائیه به سخنان حسن روحانی، رئیس جمهوری، در مورد وضعیت مهدی کروبی، میرحسین موسوی و زهرا رهنورد بود که از اواخر سال ١٣٨٩ در حبس خانگی قرار دارند.
آقای مطهری در نامه خود مینویسد که “طبق اصل ١١٣ قانون اساسی، رئیس جمهور مسئول اجرای قانون اساسی است و وقتی اقدامی مانند حصر خانگی برخلاف اصول ٣٢ تا ٣٧ قانون اساسی است، وظیفه دارد که در دفاع ازحقوق شهروندی ملت اقدام کند خصوصا وقتی که شعارهای مردم در انتخابات اخیر نشان داد که این موضوع، خواست اکثریت ملت ایران است.” وی میافزاد که “این ادبیات مناسبی نیست که به رئیس جمهوری که مسئول اجرای قانون اساسی است و حدود ٢۴ میلیون رای داشته – و اگر از ادامه رایگیری جلوگیری نمیکردند شاید ٢۶ میلیون رای داشت – بگویید: شما چه کارهاید که بخواهید حصر را بشکنید؟”
اصول قانون اساسی جمهوری اسلامی که مورد استناد آقای مطهری قرار دارد به امنیت قضایی شهروندان از جمله ممنوعیت دستگیری و ادامه بازداشت افراد بدون مبنای قضایی، تبعید بدون حکم قضایی و جلوگیری از امکان محاکمه عادلانه مربوط میشود.
نایب رئیس مجلس در ادامه نامه خود خطاب به رئیس قوه قضائیه مینویسد: “از شما سئوال میکنم، شما که کارهای هستید، برای حل این موضوع چه اقدامی کردهاید؟ آیا مجازات ادامه حصر خانگی تا زمانی که آنها از دنیا بروند، بدون حکم دادگاه علنی صالح کار درستی بوده است؟”
صادق لاریجانی در سخنان خود گفته بود که شورایعالی امنیت ملی “که عالیترین نهاد امنیتی کشور است در این زمینه تصمیمی را اتخاذ کرده است و رفع حصر نیز مانند سایر مصوبات شورایعالی امنیت ملی برای معتبر بودن پروسه خاص خود را دارد و اینکه بخواهیم عواطف مردم را برای ایستادگی مقابل این قبیل تصمیمات قانونی تحریک کنیم همان روح و باطن فتنه ۸۸ است.”
مصوبات شورای عالی امنیت ملی پس از تصویب رهبر انقلاب جنبه اجرایی مییابد.
آقای مطهری با اشاره به این بخش از سخنان صادق لاریجانی و شرایط قرار گرفتن آقایان موسوی و کروبی و خانم رهنورد در حصر خانگی گفته است “اولا رئیس این عالیترین نهاد امنیتی کشور، رئیس جمهور است و میتواند برای تغییر این تصمیم اقدام کند، ثانیا این نهاد زمانی که کشور در حال آشوب بود اضطرارا این حق را داشته است که به صورت موقت چند ماهه تا زمان برقراری آرامش، حکم به حصر خانگی بدهد اما بحث در ادامه آن است.” وی پرسیده است: “آیا شورایعالی امنیت ملی میتوانسته حکم به مجازات ادامه حصر بدهد یعنی کار قوه قضائیه را انجام بدهد؟ آنهم بدون هرگونه محاکمهای و شنیدن دفاعیات آنها و پرداختن به پرونده سایر طرفهای فتنه سال ٨٨؟”
صادق لاریجانی در سخنان خود همچنین گفته بود: “به فرض که شورایعالی امنیت ملی مصوبه خود را ملغی کند و رفع حصر اتفاق بیفتد، در این صورت تازه کار قوه قضائیه برای رسیدگی قضایی به این موضوع آغاز میشود و تصمیم در مورد این اتهامات و نحوه رفتار با متهمان با قاضی رسیدگی کننده به پرونده و در چارچوب مقررات قانونی خواهد بود.” آقای مطهری در واکنش به این اظهارات گفته است: “در واقع میفرمایید قوه قضائیه پس از مجازات هفت سال حصر خانگی بدتر از حبس، تازه آن متهم را محاکمه میکند تا ببیند مجازات او چیست؟ مستدعی است این حرف را تکرار نکنید که موجب وهن نظام جمهوری اسلامی است.”
علی مطهری در ادامه نامه خود مینویسد که حفظ اقتدار قوه قضائیه با رفتار عادلانه این قوه در دفاع از حقوق مردم “حتی کسانی که به رغم شما فتنهگر بودهاند” به دست میآید “نه اینکه بخشی از وظایف خود را به شورایعالی امنیت ملی محول کنید و در عوض به اظهار نظر درباره برجام و سفر ترامپ به عربستان و مانند آن بپردازید.”
در پایان این نامه، ضمن درخواست از رئیس قوه قضائیه برای رفع حصر خانگی “که میرود تبدیل به معضلی برای جمهوری اسلامی شود” آمده است: “بجاست که این هفت سال حصر خانگی به عنوان مجازات طولانی کردن اعتراضات آنها که موجب سوء استفاده دشمن میشود منظور شود و به آن خاتمه داده شود و البته انتظار رسیدگی به اتهامات طرفهای مقابل نیز به جای خود باقی است.”
نتنجه رایگیری در انتخابات دهمین دوره ریاست جمهوری در سال ١٣٨٨ و اعلام پیروزی چشمگیر محمود احمدی نژاد با اعتراض سایر نامزدهای این انتخابات مواجه شد که با استناد به آنچه که نابهنجاریهایی در روند اخذ و شمارش آرا میخواندند، خواستار بازنگری و ابطال این انتخابات شدند. در مقابل، مقامات با تاکید بر صحت نتیجه انتخابات، خواستار توقف اعتراضات شد و در مورد برخورد با آن هشدار داد.
درخواست ها اما موثر واقع نشد و تظاهرات اعتراضی چند ماه به طول انجامید.
بهمن سال ۱۳۸۹ ، دعوت آقایان موسوی و کروبی از مردم برای شرکت در تظاهراتی در حمایت از حرکت موسوم به بهار عربی در منطقه باعث شد که آنان همراه با همسرانشان در خانههای خود عملا محبوس شوند. خانم کروبی بعدا آزاد شد اما بقیه همچنان در حصر خانگی هستند.
از آنجا که این افراد هرگز رسما متهم و محاکمه نشدهاند، مبنای قانونی و منشا صدور دستور حصر آنان مورد بحث بوده است. چند سال پیش، اسماعیل احمدی مقدم، فرمانده وقت نیروی انتظامی در این باره گفت: “اگر مخالفت مقام معظم رهبری نبود برخوردی شدیدتر از حصر خانگی با آنان میشد. قرار بود واقعا با اینها برخوردهای جدی کنیم ولی آقا اجازه ندادند.”
همچنین، حدود دو سال پیش، گزارشهایی حاکی از درخواست علی مطهری از رهبر انقلاب برای پایان حصر و در صورت لزوم، محاکمه آقایان کروبی و موسوی و خانم رهنورد منتشر شد. به گزارش برخی منابع داخلی، رهبری در پاسخ گفته بود که “جرم اینها بزرگ است و اگر امام بودند شدیدتر برخورد میکردند؛ اگر اینها محاکمه شوند حکمشان خیلی سنگین خواهد بود و قطعا شما راضی نخواهید بود. ما اکنون به اینها ملاطفت کردهایم.” سال گذشته، آقای مطهری نیز گفت که “نظر رهبری ادامه حصر است.”
حسن روحانی رئیس جمهور در انتخابات سال ۱۳۹۲ وعده رفع حصر را مطرح کرد اما نتوانست آن را اجرا کند.