کاظم جلالی، رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس ایران در نامه‌ای به محمد باقر قالیباف از نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری ایران از اظهارات او درباره افزایش مبلغ یارانه‌های نقدی انتقاد کرده و درباره عواقب آن هشدار داده است.
به گزارش رسانه ها، آقای جلالی در این نامه نوشته است: “اگر یارانه نقدی فقط بخواهد دو برابر شود و منابع آن از محل افزایش قیمت بنزین تامین شود، نرخ این فرآورده به حدود لیتری ۳۰۰۰ تومان افزایش خواهد یافت.”
در حال حاضر قیمت هر لیتر بنزین در ایران ۱۰۰۰ تومان است.
محمد باقر قالیباف وعده داده که در صورت پیروزی در انتخابات، مبلغ پرداختی یارانه‌ها را سه برابر کند و به ۱۵۰ هزار تومان برساند.
شهردار تهران دلیل این اقدام را “افزایش قیمت‌ها و کاهش ارزش ریال” در سال‌های اخیر عنوان کرده است.
آقای قالیباف گفته است: “تورم و گرانی هست و از سال ۸۹ تاکنون هزینه های زندگی ۳ برابر شده، خود دولت هم بودجه جاری اش را ۳ برابر افزایش داده است. این به معنی آن است که ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومان درحال حاضر ارزش سال ۸۹ را ندارد و امروز در حقیقت این مبلغ ۱۵۰ هزار تومان شده است.”
این نامزد درباره آثار تورمی افزایش مبلغ یارانه گفته است: “بعضی‌ها معتقدند که این موضوع در جامعه تورم ایجاد می کند که البته اگر آن را کنترل کنیم نه تنها تورم ایجاد نمی کند بلکه رونق هم ایجاد خواهد کرد.”
محمد باقر قالیباف به غیر از وعده افزایش مبلغ یارانه‌های نقدی در مبارزات انتخاباتی خود از پرداخت ماهانه ۲۵۰ هزار تومان به عنوان “کارانه” به افراد بیکار هم صحبت کرده است.
وعده افزایش مبلغ یارانه‌ها در حالی در شعارهای انتخاباتی بعضی از نامزدهای این دوره قرار گرفته است که تعدادی از مقام‌های ایرانی در این باره هشدار داده‌اند.
ولی‌الله سیف، رئیس بانک مرکزی ایران گفته است: “درآمدهای دولت براساس قانون بودجه کشور کاملا مشخص است. بنابراین زمانی که فردی بدون توجه به این درآمدها وعده‌ای می‌دهد یا این طرح نمی‌تواند اجرا شود یا چنانچه بر اجرای آن اصرار شود یکسری تخریب‌هایی در اقتصاد ایجاد می شود. ”
پیشتر علی لاریجانی، رییس مجلس هم گفته بود نامزدها فقط می‌توانند “در چارچوب مصوبه مجلس درباره یارانه ها سخن بگویند به شرط آنکه سخنانشان مربوط به شیوه اجرا باشد.”
البته آقای قالیباف تنها نامزدی نیست که در این باره وعده داده است.
ابراهیم رئیسی، دیگر نامزد انتخابات ریاست جمهوری ایران هم با وعده مشابهی گفته است در صورت پیروزی، یارانه “قشر آسیب‌پذیر” را ۳ برابر خواهد کرد.
عواقب تورمی افزایش یارانه‌ها
نامه هشدارآمیز رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس به محمد باقر قالیباف در حالی ارسال شده که این مرکز در گزارش مفصلی نسبت به عواقب اقتصادی عملی شدن وعده انتخاباتی “افزایش یارانه‌ها” هشدار داده است.
در این گزارش به سه سناریوی احتمالی برای منابع تامین مالی این افزایش اشاره شده است.
در سناریوی اول، گران کردن قیمت حامل‌های انرژی (بنزین) مطرح شده و به گفته مرکز پژوهش‌های مجلس ۲ برابر کردن مبلغ یارانه‌ها نرخ بنزین را به حدود لیتری ۲۷۰۰ تومان افزایش خواهد داد.
گزارش این مرکز در سناریوی دوم، به حذف یارانه بعضی گروه‌ها و اختصاص آن به دیگر اقشار جامعه اشاره کرده و گفته است: “اجرای دقیق قانون بودجه سال ۱۳۹۶ درباره یارانه‌ها نیازمند حذف ۱۴ میلیون یارانه بگیر است و هر وعده‌ای که مازاد بر آن داده می‌شود به معنای افزایش تعداد افرادی است که باید حذف شوند.”
مرکز پژوهش‌ها از “توزیع منابع حاصله از فروش حامل‌های انرژی بین مردم و ندادن هزینه تولید این حامل‌ها به شرکت‌های تولید کننده” به عنوان سناریوی سوم نام برده است.
این مرکز گفته است: “نتیجه اجرای این سیاست که در ۳ سال اول اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها دنبال شد، تضعیف توان تولید این شرکت‌ها و عدم تامین کافی منابع برای تعمیر و نگهداری از تجهیزات سرمایه‌ای کشور بود.”
وعده بعضی نامزدهای انتخاباتی درباره افزایش مبلغ پرداختی یارانه‌ها در حالی است که به گفته مرکز پژوهش‌های مجلس اگر دولت ایران بخواهد در سال جاری (۱۳۹۶) همچنان به ۷۵ میلیون نفر یارانه پرداخت کند و جمعیت این کشور ثابت بماند، نیازمند حدود ۴۱ هزار میلیارد تومان است.
بر این اساس اجرای قانون بودجه سال ۱۳۹۶در شکل کنونی خود نیازمند حذف ۱۴میلیون نفر از جمع دریافت کنندگان یارانه نقدی در امسال است.