در ماههای اخیر قیمت مواد اولیه محصولات پلاستیکی در ایران چندین برابر شده و در مواردی مواد اولیه آن کمیاب شده است.
دست اندرکاران این صنعت، یکی از دلایل آن را خودداری پتروشیمیها از عرضه این محصولات به بازار داخلی و در دسترس نبودن مواد اولیه عنوان کردهاند.
بر اساس گزارشها محصولات پلاستیکی بین سه تا ۵ برابر افزایش قیمت داشتهاند.
مواد اولیه محصولات پلاستیکی محصول مواد پتروشیمی است که در ایران تولید میشود و از منابع تامین ارز هم هست.
در سالهای گذشته با افزایش نرخ ، قیمت مواد پتروشیمی و به تبع آن محصولات پلاستیکی افزایش یافته است؛ در ماههای اخیر هم روند مشابهی طی شده است.
یک تولیدکننده سبد میوه در آذربایجان غربی به بیبیسی گفته “امروز قیمت مواد پلاستیکی آسیابی رنگی کیلویی به ۳۵۰۰ تومان رسیده.”
به گفته او ۱۰ روز قبل این کالا ۱۶۰۰ تومان بود.
مصرف محصولات پلاستیکی همچون کیسههای خرید و ظروف یکبار مصرف در سالهای اخیر در بازار داخلی ایران افزایش داشته است.
محمد مقیمی اصل، رئیس اتحادیه فروشندگان و تولیدکنندگان پلاستیک و نایلون گفته است: “محصولاتی که در گذشته به مبلغ ۲۰۰۰ تومان عرضه میشدند در حال حاضر قیمت نهایی آنها به بیش از ۶۰۰۰ تومان افزایش یافته است.”
او گفته: “قیمت مواد اولیه در بازار بورس در حدود کیلویی ۵۰۰۰ تومان تعیین شده اما به دلیل کمبود این مواد و عدم دسترسی آسان تولیدکننده داخلی به مواد اولیه، باید هر کیلو از مواد اولیه را به نرخ ۱۰ تا ۱۵ هزار تومان خریداری کرد.”
بنابر اعلام محمدرضا پورابراهیمی، شرکتهای پتروشیمی امسال امسال سه و نیم میلیارد دلار صادرات داشتند که فقط دو و یک دهم میلیارد دلار آن ثبت شده و به گفته آقای پورابراهیمی “مابقی به جاهای دیگر رفته است.”
پیمان فروهر، دبیر انجمن تولیدکنندگان آبهای معدنی و آشامیدنی هفته پیش گفته بود این محصولات بیست درصد افزایش قیمت داشتهاند.
او به خبرگزاری ایرنا گفته است: “با توجه به افزایش ۳۷۰ درصدی قیمت مواد اولیه برای کارخانجات تولیدی و بسته بندی آب معدنی و نقش ۶۰ درصدی آن در قیمت نهایی آن اصلاً ما نباید آب معدنی تولید کنیم.”
وضعیت در سایر صنایع بستهبندی هم کم و بیش مشابه است.
بنابر اعلام انجمن تولیدکنندگان ظروف یکبار مصرف بهای مواد اولیه این ظروف نسبت به پارسال تقریباً ۲ برابر شده است.
بعضی از شهروندان ایرانی در گفتگو با بیبیسی جزئیات بیشتری از این مشکل ارائه کردهاند؛ یکی از آنها تهیه سلفون بسته بندی در صنایع مختلف بخصوص صنایع غذایی را مشکلی “حاد” برشمرده است.
او گفته: ” امکان تهیه فیلم یا همون سلفون خام برای شرکت های چاپ سلفون وجود نداره؛ این بخاطر اینه که شرکتهای تولید سلفون خام امکان تهیه ماده اولیه یعنی تهیه سلفون خام رو ندارن.”
اکثر مواد غذایی از جمله، بستنی، شکلات، بیسکویت، کیک، خشکبار، چیپس، ماکارونی، برنج بعضی از اقلام لبنیاتی، نان، شکر، غلات، …در سلفون (لفاف) بسته بندی میشوند.
ماده اولیه بستهبندی آب میوهها و آب “پریفورم” است؛ ماده اولیهای که برای تولید بطریهای پلاستیکی به کار میرود.
این مخاطب به بیبیسی گفته است: “افزایش قیمت ماده اولیه پری فورم از طرف پتروشیمیها باورنکردنیه، یعنی پریفورم یه بطری آب که بوده ١۵٠ تومن شده الان شده ۵٠٠ تومان.”
او همچنین گفته: “معمولا شرکتهای غذایی برای ٣ تا ۴ ماه خودشون سلفون کارتن، یا پریفورم بطری خریداری میکنن، اگر بخواد وضع به این صورت پیش بره شاهد بحران جدید در صنعت غذای کشوریم. مضاف بر اینکه خیلی شرکتها به واسطه اینکه مشکل سرمایه در گردش دارن به خاطر گرونی قیمت اقلام بسته بندی و نقد شدن و یا پیش واریز جهت خرید این اقلام مشکل دارن، و از گردونه تولید با اینکه بازار فروش دارن حذف میشن.”
مخاطب دیگری در گفتگو با بیبیسی به گزارشی اشاره کرده که درباره همین موضوع اخیرا از تلویزیون ایران پخش شده است.
در این گزارش یک شهروند ایرانی گفته بود: “نیم لیتر آب معدنی را می خریم ۱۰۰۰ تومن؛ ولی نیم لیتر بنزین ۵۰۰ تومن.”
این مخاطب بیبیسی با اشاره به این گزارش گفته: “مردم هم فکر می کنند تولید کننده آب داره گرون فروشی می کنه؛اما اصلا این طور نیست.”
او همچنین گفته: “دولت مواد پلاستیکی رو گرون کرده؛شرکت تولید آب معدنی هم مجبوره قوطی آب رو که قبلا ۳۰۰ تومن می خریده الان ۸۰۰ تومن بخره یعنی بیش از دوبرابر افزایش قیمت خوب اون بنده خدا هم که ۸۰۰ تومن می خره باید آب معدنی رو چقدر بفروشه؟”
مواد پلاستیکی که برای تولید بطری آب معدنی استفاده میشود عمدتا در داخل ایران تولید میشود.
بهگفته فعالان بازار، افزایش نرخ ارز در بازار غیررسمی ایران باعث ترغیب تولیدکنندگان به صادرات محصولات پتروشیمی شده و عدهای برای برای “کسب سود بیشتر” محصولات خود را کمتر در بازار داخلی عرضه میکنند؛ که این روند تامین مواد اولیه در بازار داخلی را مشکل کرده است.
این در حالی است که بر اساس سیاست “ارز تکنرخی” که در فروردین ماه امسال (۱۳۹۶) اعلام شد، پتروشیمیها ملزم شدند که ارز حاصل از صادرات خود را برای تامین مواد اولیه مورد نیاز واحدهای تولیدی در سامانه نیما (نظام یکپارچه معاملات ارزی) ثبت کنند و برای آنها ارز دولتی در نظر گرفته شد.
بعضی دیگر البته گفتهاند تخلفی در عرضه توسط پتروشیمیها در بورس اتفاق نیفتاده و انگشت اتهام را بسوی دلالان نشانه گرفتهاند.
بهگفته این افراد، عدهای از دلالان با خرید ارزان مواد اولیه در ایران مشغول “احتکار” یا فروش گران این کالاها به کشورهای همسایه هستند.