«۵۰ سال پیش پرویز تناولی به شیراز دعوت میشود و تصادفا گذرش به یک عتیقه فروشی در یکی از هتلهای شیراز میافتد. آنجا با “شیری” صد ساله برخورد میکند، اما نه شیری غرنده بلکه شیری آرام و بافته بر تار و پود یک گلیم. شاید زمانی که آن زن عشایر نقش شیر را از میان خیالات و تصوراتش روی دار قالی مینشاند هرگز فکرش را نمیکرد که صد سال بعد، همین “شیر” بهانه یک عمر زندگی هنری و پژوهشی هنرمندی برجسته شود تا گلهای از شیرها را جمع کند و در جای جای جهان بگرداند.»
به گزارش خبرگزاری ایسنا، با امضای تفاهمنامهای بین شهردار شیراز و پرویز تناولی ـ هنرمند مجسمهساز ـ شیرهای فارس به شیراز بازگشتند تا در موزه هنرهای معاصری که قرار است توسط شهرداری احداث شود، آرام بگیرند. اما این شیرها از کجا آمدهاند؟
پرویز تناولی ـ پژوهشگر فرش و مجسمهساز مشهور ـ بیش از ۵۰ سال از عمر خود را صرف جمعآوری شیربافتههای زنان عشایر و شیرهای سنگی ساخته دست غیور مردان این سرزمین کرده است.
حالا او در جمع فرهنگوران و هنردوستان شیراز اعلام میکند «خوشحالم آثاری که طی ۵۰ سال جمعآوری کردهام در موزهای در شیراز به نمایش گذاشته میشود که به زعم من امنترین مکان برای این مجموعه ارزشمند است.»
تناولی در پژوهشهای خود دریافته است که شیرها نمادی از خلق و خو، حالات روحی و اعتقادات عشایر فارس بوده است.
او معتقد است که زنان عشایر تمام خود را در قالب شیرها میبافتند تا تاروپود شخصیت پر صلابتشان را نقش گلیم و گبههایی کنند که با انگشتان هنرمند اما زمختشان، با ظرافت میبافتند. این شیرها نماد زندگی عشایر بود؛ شوخی کوچکی با زندگی واقعی؛ یک شوخی جدی!
دست بافتههای زنان عشایر فارس، جهان را درنوردیده بود، تناولی این گلیمها را نه تنها از فارس و ایران، که از نقاط مختلف دنیا مانند آمریکا، استرالیا، اسپانیا، سوئد و … جمع آوری کرد و با کمک مدیران موزههای برتر جهان توانست آنها را برای قدردانی از هنر غنی این مرز و بوم در نقاط مختلف جهان به نمایش گذارد.
شیرهای فارس بهانه آشنایی این هنرمند با شیرهای دیگر نقاط ایران میشود که با وجود تفاوت در شکل، ظاهر و جنس، همگی نمادی از قدرت و صلابت ایران هستند.
ساخت این موزه «دل شیر میخواهد»
امضای تفاهمنامه ساخت موزه هنرهای معاصر پس از سالها سردرگمی میان نیت و عمل مسوولان در شیراز، چنان مردم هنردوست شیراز را به وجد آورد که این باور را تقویت کرد که به راستی ما پایتخت فرهنگ، هنر و تمدن ایران زمین هستیم.
پرویز تناولی در این زمینه گفت: خوشحالم که شهردار شیراز همت ساخت موزهای را دارد که در دنیا بینظیر و مایه افتخار همه شیرازیهاست. همت شهردار شیراز برای ساخت موزه هنرهای معاصر دل شیر میخواهد و کار آسانی نیست.
او ادامه داد: در فضایی که شهرداران سایر شهرها مسابقه مدرنگرایی و برجسازی گذاشته و کمتر به فکر فرهنگ و هنر هستند، شهردار شیراز به احیا و ارتقای فرهنگ و هنر روی آورده و این مهم قابل تقدیر است. در شهرهای تاریخی و فرهنگی دنیا همانند «ونیز» و «فلورانس» نیز رویکرد مدیران شهری توجه به فرهنگ و هنر است از این رو شیراز هم مسیر این دو شهر مهم فرهنگی تاریخی دنیا را میپیماید.
حیدر اسکندرپور ـ شهردار شیراز ـ هم معتقد است «با برنامهریزی درست برای داشتههای فرهنگی، هنری و تاریخی شیراز این شهر را به جایگاه شایستهای خواهیم رساند آنگونه که حس خوب زندگی در میان شهروندان جاری و فضای تعامل، گفتگو و همنشینی در اولویت پروژههای عمرانی باشد.»
اسکندرپور که در آیین امضای تفاهمنامه احداث موزه هنرهای معاصر سخن میگفت، بیان کرد: داشتههای فرهنگی، هنری و تاریخی شیراز به قدری غنی و ارزشمند است که روشنترین و ارزشمندترین مسیر را برای پیشرفت و توسعه این کلانشهر پیش روی ما گذاشته است.
شهردار شیراز خلق فرصتهای جدید را در حوزههای فرهنگی، هنری، تاریخی و گردشگری رویکرد اصلی مجموعه مدیریت شهری دانست و گفت: اگرچه حافظ، سعدی و مجموعههای تاریخی برای شیراز یک فرصت محسوب میشود اما این شهر نیازمند ایجاد فرصتهای جدید و آینده زیبا است. ساخت موزه هنرهای معاصر نیز نقطه شروع این مسیر است.
او تاکید کرد: در جمع هنرمندان تکرار میکنم، شیراز فقط باید مثل شیراز باشد و قرار نیست شیراز را با الگوبرداری از سایر شهرها بسازیم چون این کلانشهر به اندازه کافی ظرفیتهای منحصر به فرد دارد.
اسکندرپور با اشاره به سفر اخیر خود به نانجینگ چین به منظور عقد پیمان خواهرخواندگی گفت: شهردار نانجینگ مهمترین دلیل تقاضای خود را برای خواهرخواندگی با شیراز سابقه تاریخی دو شهر شیراز و نانجینگ به عنوان یک فصل مشترک و مهم عنوان کرد.
شهردار شیراز اضافه کرد: یکی از شعارهای اصلی ما ترویج حس خوب زندگی در شیراز بود که این حس را در نوروز ۹۷ با اولین روزهای بهاری در شهر جاری ساختیم. نمونه بارز این اهتمام، ایجاد موزه هنرهای معاصر است. تا نشان دهیم شیراز می تواند در ارتقای مکان های فرهنگی و هنری همچون موزه ها، خانه هنرمندان و … نیز سرآمد باشد.
او بافت تاریخی فرهنگی را ثروت غنی شیراز دانست و افزود: به بافت تاریخی شیراز نگاه ویژهای داریم. اگر دیروز به بافت تاریخی به عنوان یک معضل نگاه می شد امروز ما آن را سرمایه اجتماعی و معنوی شیراز می دانیم که باید زندگی دوباره را در آن جاری سازیم و فرهنگ را به عنوان روحی دوباره در کالبد بافت بدمیم. علاوه بر موارد گفته شده؛ مردم، هنرمندان و فعالان گردشگران باید در بافت تاریخی حضور داشته باشند. سرمایه گذاران می توانند بافت را بستری مناسب برای سرمایه گذاری های گردشگری بدانند.
همچنین آرش فرجزاده ـ معاون شهرساز و معماری شهرداری شیراز ـ اظهار کرد: شیراز با داشتن حدود دو میلیون نفر جمعیت تنها ۱۱ موزه دارد که این رقم بسیار ناچیز است. رویکرد جدید شهرداری شیراز رویکردی اجتماعی مبتنی بر نگاهی ویژه به هنر و فرهنگ است که مهیا کردن زیرساختهای آن در شهر شیراز در دستور کار این معاونت قرار دارد.
او با اشاره به برنامهریزی برای ایجاد موزه با همکاری پرویز تناولی افزود: بازگشت شیرهای فارس به شیراز بهانهای برای آغاز عملیات اجرایی احداث موزه هنرهای معاصر است. با امضای این تفاهمنامه، شیراز میزبان بخشی از آثار این هنرمند و پژوهشگر برجسته خواهد بود. امیدواریم این موضوع در توسعه فرهنگ و صنعت گردشگری و نگاه ویژه به هنرمندان نقش موثری داشته باشد و بتواند زمینه احیای هنرهای بومی و فراموش شده را در شیراز فراهم کند.