دکتر کوروش کمالی سروستانی
مدیر مرکز اسناد و کتابخانه ملی استان فارس
پس از گذر هشت دهه، هنوز محله سنگ سیاه شیراز، عصرگاه بیست و نهم ۱۳۱۶ را به خاطر دارد؛ آن پساهنگام که مهدی زمانیان، با تقدیری به رنگ هر چه خوبی‌هاست، به هستی، سلامی دلنشین داد تا در کسوتی شایسته و تقدیری بایسته، سرنوشت خویش را رقم زند و با گرمای حضورش، دلشادی ما را مهر دوام زند.
اینک از پس گذر هشت دهه در تقویم تاریخی عمر او، آوازه‌ای بلند می‌یابیم از رادمردی نامی که کوله‌بار زندگانی خویش را به باور دانستن، آموختن و آموزاندن، پر توشه ساخته است؛ رهاوردی که همگان را میسّر نباشد!
از نخستین روزگارانی که به باور آموختن در مکتبخانه به قدم شوق حضور می‌یافت؛ تا بدین روزگاران که به قرار آموزاندن، دانشگاه‌ها و دانش‌سراهای ما را به قدوم مبارکش می‌آراید؛ حدیث نفسش، دغدغه دانش بوده است!
استاد مهدی زمانیان، متین است و سر به زیر، زلال نگاهش از صفای درونش سخن می‌راند؛ بلندای طبعش او را آزاده دل و نیک‌انگار ساخته است؛ در سیمایش رضایتی درونی نهفته است که با هر بار تبسمش، دو چندان آشکاره می‌شود. به زیور خرد و دانش آراسته است. به مدد اندیشمندی، با ناسازگاری‌ها پنجه درافکنده تا در جهان معنایی خود زیستن را از نوع بخردی تجربه کند. دریادل است و بلندنظر. موج‌های بلند روزگار، قامتش را خم نساخته و آرامشش را نیاشفته. در چشمانش مهری است بی‌پایان که شادمانمان می‌سازد و در سخنش و رفتارش تواضع و سکونی است که آراممان می‌کند.
فرهمندی نیک‌نهاد است که نیکویی خصالش او را از کین جستن، به دور داشته. قدر مردمان را نمی‌شکند، آشتی می‌جوید و آزادوار، بی‌تقید در چنبر گذران روزگار، نگاهش را به سوی حکمت و فرزانگی راست می‌دارد و بر همین باور، به آفرینش یافته‌ها دست می‌یازد؛ حاصلش، بر و باری گردیده او را سخت ثمین.
دوراندیشی‌اش او را به هایدلبرگ فراخواند؛ مبارک جایگاهی که استاد را به زیور دانش زبان آلمانی آراسته ساخت تا بعدها بر سر سفرۀ دانش او خوشه‌چین آموزه‌های هرمان هسه، برتولت برشت، آلن رب گرییه، زیگفرید لنتس، گوته و فیتز جرالد باشیم. از این‌رو، آثار منتشرشده‌اش، بر پویندگان علم و بینش، افق‌هایی نو گشوده و الهام‌بخش بسیاری گردیده.
بخت‌یار مردی که به حِلیه پر افتخار معلمی و محققی آراسته و آموزه‌هایش روشنان دل و چراغ دانش بسیاری گردیده؛ چنان‌که فرهنگ این سرزمین بلندآوازه را با حضور بشکوه خود و خلق آثاری گرانسنگ، نقش دوام زده.
امروز، ایران‌زمین به همّت نادره‌مردانی چون استاد مهدی زمانیان می‌بالد. طلایه‌دارانی که با قدم شوق در راستای اعتلای این سرزمین و پاسِ داشته‌هایش کوشیده‌اند. او بخشی انکارناپذیر از امتداد بی‌پایان دالان علم و دانش این سرزمین است؛ همو که سهم زیستن خویش را وقفِ کنکاشِ داشته‌ها و خلقِ یافته‌ها نموده تا ضمن ادای دین به میراث نیاکانمان، بازماندگان را طرحی نو دراندازد.
حضور مغتنم استاد مهدی زمانیان افتخاری است برای همه فرهنگوران ایران زمین. ما یاران یکشنبه و تمامی دوستداران فرهنگ و تمدن غنی این سرزمین به این گنجینه دوست‌داشتنی مباهات می‌کنیم.
بادا که نام بلندش چندان بپاید که روزگار پاید!
متن سخنرانی دکتر کمالی سروستانی که در آیین نکوداشت دکتر مهدی زمانیان خوانده شد.